.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Acil Servise Başvuran Kuduz Riskli Temas Vakalarının Değerlendirilmesi: İki Yıllık Kesitsel İnceleme
Evaluation of Cases with Rabies Risk Contact Presenting to the Emergency Department: A Two-Year Cross-Sectional Analysis
Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2023;43(1):1-7
doi: 10.5336/medsci.2022-91523
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada, kuduz riskli temas nedeniyle acil servise başvuran vakalarda aşı ve immünglobulin uygulamalarını içeren profilaksinin uygun şekilde yapılıp yapılmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Retrospektif, kesitsel, gözlemsel ve tek merkezli olarak planlanan çalışmaya hastanemiz acil tıp kliniğine 01 Eylül 2019-31 Ağustos 2021 tarihleri arasında başvuran tüm kuduz riskli vakalar dâhil edildi. Bulgular: Çalışmaya 3.738 vaka dâhil edildi. Vakaların 2.257'si (%60,4) erkek ve 1.481'i (%39,6) kadın hastalardı. En fazla vaka sayısı 858 (%23,0) ile 10-19 yaş aralığında, en az vaka sayısı ise 84 (%2,2) ile 65 yaş üstü idi. Yaz (1.164 vaka %31,1) ve sonbahar (1.013 vaka %27,1) mevsiminde daha fazla başvuru olduğu görüldü. Vakaların 2.064'ünün (%55,2) kedi, 1.656'sının (%44,3) köpek, 13'ünün (%0,3) yabani hayvan (kurt, tilki, çakal) ile temas sonrası başvurduğu ve vakaların 3.089'unun (%82,6) sahipsiz, 649'unun (%17,4) sahipli hayvan ile temas sonrası başvurduğu tespit edildi. Vakaların 81'i (%2,17) profilaksi önerilmeyen, 2.420'si (%64,74) 4 doz aşılanan, 1.097'si (%29,35) 3 doz aşılanan grupta idi. Sonuç: Çalışmada elde ettiğimiz veriler doğrultusunda, kuduz riskli temas vakalarının büyük çoğunluğunu çocuk ve genç erişkin 10-19 yaş grubu oluşturmuştur. Sahipli, sahipsiz fark etmeksizin kuduz riskli temasta hayvanların aşılanma oranının düşük olduğu tespit edilmiş, ek olarak yara temizliğini standardize eden bir uygulama olmadığı görülmüştür. Kuduz riskli temas vakalarında güncel kuduz rehberinde önerilen 3 ya da 4 doz aşılama ile etkin profilaksinin yapıldığı sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kuduz; kuduz aşıları; halk sağlığı
Amaç: Bu çalışmada, kuduz riskli temas nedeniyle acil servise başvuran vakalarda aşı ve immünglobulin uygulamalarını içeren profilaksinin uygun şekilde yapılıp yapılmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Retrospektif, kesitsel, gözlemsel ve tek merkezli olarak planlanan çalışmaya hastanemiz acil tıp kliniğine 01 Eylül 2019-31 Ağustos 2021 tarihleri arasında başvuran tüm kuduz riskli vakalar dâhil edildi. Bulgular: Çalışmaya 3.738 vaka dâhil edildi. Vakaların 2.257'si (%60,4) erkek ve 1.481'i (%39,6) kadın hastalardı. En fazla vaka sayısı 858 (%23,0) ile 10-19 yaş aralığında, en az vaka sayısı ise 84 (%2,2) ile 65 yaş üstü idi. Yaz (1.164 vaka %31,1) ve sonbahar (1.013 vaka %27,1) mevsiminde daha fazla başvuru olduğu görüldü. Vakaların 2.064'ünün (%55,2) kedi, 1.656'sının (%44,3) köpek, 13'ünün (%0,3) yabani hayvan (kurt, tilki, çakal) ile temas sonrası başvurduğu ve vakaların 3.089'unun (%82,6) sahipsiz, 649'unun (%17,4) sahipli hayvan ile temas sonrası başvurduğu tespit edildi. Vakaların 81'i (%2,17) profilaksi önerilmeyen, 2.420'si (%64,74) 4 doz aşılanan, 1.097'si (%29,35) 3 doz aşılanan grupta idi. Sonuç: Çalışmada elde ettiğimiz veriler doğrultusunda, kuduz riskli temas vakalarının büyük çoğunluğunu çocuk ve genç erişkin 10-19 yaş grubu oluşturmuştur. Sahipli, sahipsiz fark etmeksizin kuduz riskli temasta hayvanların aşılanma oranının düşük olduğu tespit edilmiş, ek olarak yara temizliğini standardize eden bir uygulama olmadığı görülmüştür. Kuduz riskli temas vakalarında güncel kuduz rehberinde önerilen 3 ya da 4 doz aşılama ile etkin profilaksinin yapıldığı sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kuduz; kuduz aşıları; halk sağlığı
ABSTRACT
Objective: The aim of this study is to investigate whether prophylaxis including vaccine and immunoglobulin applications is performed appropriately in cases who present to the emergency department due to rabies risky contact. Material and Methods: This study was conducted as a retrospective, cross-sectional, observational, and single-center. All cases of rabies risk contact who presented to the emergency department of our hospital between 01 September 2019-31 August 2021 were included. Results: A total of 3,738 cases were included in the study. Of the cases, 2,257 (60.4%) were male and 1,481 (39.6%) were female. The highest number of cases was between the ages of 10-19 with 858 (23.0%), and the lowest number of cases was over 65 years with 84 (2.2%). It was seen that there were more admission in summer (1,164 cases 31.1%) and autumn (1,013 cases 27.1%). There were 2,064 (55.2%) cases presented to the emergency department following contact with cats, 1,656 (44.3%) dogs, and 13 (0.3%) wild animals (wolf, fox, jackal). In addition, there were 3,089 (82.6%) cases presented with stray animals, and 649 (17.4%) of the cases presented after contact with a owned animal. Of the cases, 81 (2.17%) were not recommended prophylaxis, 2,420 (64.74%) were vaccinated in 4 doses, and 1,097 (29.35%) were vaccinated in 3 doses. Conclusion: The data we obtained in our study indicate that the majority of cases with rabies risk contact are in the 10-19 age group of children and young adults. Also, we observed that the cases were frequently presented to the emergency department after contact with stray animals in summer and autumn. It has been determined that the vaccination rate of animals in contact with rabies risk is low, regardless of whether they are owned or not. In addition, it has been observed that there is no application that standardizes wound cleaning. We concluded that effective prophylaxis of rabies risky contact cases is made with 3 or 4 doses of vaccination recommended in the current rabies guideline.
Keywords: Rabies; rabies vaccines; public health
Objective: The aim of this study is to investigate whether prophylaxis including vaccine and immunoglobulin applications is performed appropriately in cases who present to the emergency department due to rabies risky contact. Material and Methods: This study was conducted as a retrospective, cross-sectional, observational, and single-center. All cases of rabies risk contact who presented to the emergency department of our hospital between 01 September 2019-31 August 2021 were included. Results: A total of 3,738 cases were included in the study. Of the cases, 2,257 (60.4%) were male and 1,481 (39.6%) were female. The highest number of cases was between the ages of 10-19 with 858 (23.0%), and the lowest number of cases was over 65 years with 84 (2.2%). It was seen that there were more admission in summer (1,164 cases 31.1%) and autumn (1,013 cases 27.1%). There were 2,064 (55.2%) cases presented to the emergency department following contact with cats, 1,656 (44.3%) dogs, and 13 (0.3%) wild animals (wolf, fox, jackal). In addition, there were 3,089 (82.6%) cases presented with stray animals, and 649 (17.4%) of the cases presented after contact with a owned animal. Of the cases, 81 (2.17%) were not recommended prophylaxis, 2,420 (64.74%) were vaccinated in 4 doses, and 1,097 (29.35%) were vaccinated in 3 doses. Conclusion: The data we obtained in our study indicate that the majority of cases with rabies risk contact are in the 10-19 age group of children and young adults. Also, we observed that the cases were frequently presented to the emergency department after contact with stray animals in summer and autumn. It has been determined that the vaccination rate of animals in contact with rabies risk is low, regardless of whether they are owned or not. In addition, it has been observed that there is no application that standardizes wound cleaning. We concluded that effective prophylaxis of rabies risky contact cases is made with 3 or 4 doses of vaccination recommended in the current rabies guideline.
Keywords: Rabies; rabies vaccines; public health
REFERANSLAR:
- Söğüt Ö, Sayhan MB, Gökdemir MT, Kara HP. Türkiye'nin güneydoğusunda önlenebilir bir halk sağlığı sorunu: Kuduz riskli temas olguları [A preventable public health challenge in southeastern Turkey: rabies risk-contact cases]. JAEM. 2011;1:14-7. [Crossref]
- T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı. Kuduz Profilaksi Rehberi-2019. 1. Baskı. Ankara: Artı6 Medya Tanıtım Matbaa Ltd. Şti; 2019. [Link]
- Temiz H, Akkoç H. Diyarbakır Devlet Hastanesi kuduz aşı merkezine başvuran 809 olgunun değerlendirilmesi [Evaluation of 809 cases applicated to a rabies vaccination center of Diyarbakır Government Hospital]. Dicle Tıp Dergisi. 2008;35(3):181-4. [Link]
- Karadağ M, Çatak B, Baştürk S, Elmas Ş. Bursa Yıldırım ilçesinde kuduz riskli temas bildirimlerinin değerlendirilmesi [Assessment of rabies-risk contact notifications in Yıldırım, district of Bursa]. Türk Aile Hek Derg. 2014;18(3):116-20. [Link]
- Rupprecht CE, Hanlon CA, Hemachudha T. Rabies re-examined. Lancet Infect Dis. 2002;2(6):327-43. [Crossref] [PubMed]
- World Health Organization. WHO Expert Consultation on Rabies: Third Report. Vol. 1012. Geneva: World Health Organization; 2018. [Link]
- T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığı [İnternet]. © 2017 Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. [Erişim tarihi: Mayıs 2022]. Kuduz. Erişim linki: [Link]
- Celiloglu C, Özdemİr U, Tolunay O, Sucu A, Celik U. Post-exposure rabies prophylaxis for children in Southern Turkey. J Coll Physicians Surg Pak. 2021;31(10):1219-23. [Crossref] [PubMed]
- Noah DL, Drenzek CL, Smith JS, Krebs JW, Orciari L, Shaddock J, et al. Epidemiology of human rabies in the United States, 1980 to 1996. Ann Intern Med. 1998;128(11):922-30. [Crossref] [PubMed]
- Can FK, Tekin E, Sezen S, Clutter P. Assessment of rabies prophylaxis cases in an emergency service. J Emerg Nurs. 2020;46(6):907-13. [Crossref] [PubMed]
- World Health Organization. Weekly Epidemiological Record. 2010;85(32):309-20. Available from: [Link]
- Tenzin, Dhand NK, Gyeltshen T, Firestone S, Zangmo C, Dema C, et al. Dog bites in humans and estimating human rabies mortality in rabies endemic areas of Bhutan. PLoS Negl Trop Dis. 2011;5(11):e1391. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Deveci T, Avcı BŞ, Acehan S, Avcı A, Gülen M, Ay MO, et al. Analysis of demographic characteristics of patients admitted to the emergency department with rabies risk. Phnx Med J. 2020;2(1):41-5. [Crossref]
- World Health Organization [Internet]. © 2022 WHO. [Cited: May, 2022]. Global elimination of dog-mediated human rabies: report of the rabies global conference, Geneva, Switzerland, 10-11 December 2015. 2016. Available from: [Link]
- Gülaçti U, Üstün C, Gürger M, Sahan M, Satici Ö. Kuduz şüpheli temas vakalarının epidemiyolojisi ve kuduz profilaksisi uygulamasının değerlendirilmesi [Epidemiology of cases with rabies-suspected animal contact and the evaluation of post exposure prophylaxis]. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2012;32(3):759-65. [Crossref]
- Yılmaz F, Akbulut AS, Taş M, Kavalcı C, Arslan ED, Sönmez M. Evaluation of cases with rabies risk presenting to emergency department. Journal of Clinical and Analytical Medicine. 2014;5(1):8-11. [Crossref]
- Tekyol D, Çolak Ş, Tayfur İ, Yüksel A, Algın A, Hokenek NM, et al. Evaluation of cases applied to emergency service with suspected rabies exposure in the past year. Haydarpasa Numune Med J. 2021;61(2):123-6. [Crossref]
- Kurt NG, Demir A, Araç S, Araç E, Dursun R. Five year analysis of rabies suspected animal contact cases which is a significant public health problem in the Southeast Anatolia Region. IAMR. 2017;9(1):1-5. [Link]
.: İşlem Listesi