.: DERLEME
Acil Sağlık Hizmetlerinin Tarihsel Gelişimi Sürecinde İlk ve Acil Yardım Teknikerliği ve Acil Tıp Teknisyenliği Mesleklerinin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi
Rise and Development of the First and Emergency Aid Technician and Emergency Medical Technician Professions' Process at the Historical Development of the Emergency Health Services: Review
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2013;21(3):127-35
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Acil, aniden ortaya çıkan hastalık veya yaralanma sebebiyle, kişi, grup ya da toplumun iyilik halini tehdit eden ve kriz olarak algılanan bir durumdur. Kazalar, doğal afetler, tıbbi nedenler sonucu oluşabilen bu ciddi durumlarda, öncelikle yaşamı tehdit eden hastalık veya yaralanmanın belirlenmesi ve zaman kaybedilmeden acil girişimin yapılması gerekir. İlk ve acil yardım teknikeri (İAYT): Üniversitelerin İlk ve Acil Yardım Teknikerliği ön lisans programından mezun olan, acil tıbbi bakımı hastane dışında profesyonel seviyede uygulayan kişidir. Acil Tıp Teknisyeni (ATT): Sağlık Meslek Liselerinin Acil Tıp Teknisyenliği bölümünden mezun olan, acil servislerde, acil yardım ve hasta nakil ambulanslarında çalışan yardımcı sağlık personelidir. İlk ve acil yardım teknikerleri ve Acil tıp teknisyenleri; hasta/yaralıya en hızlı şekilde ulaşarak olay yerinde acil tıbbi bakım vermeleri, hasta/yaralının durumunu kontrol altına alarak sakatlıkları önlemeleri, yaşamda tutmaları ve yine en kısa sürede acil servise naklini yaparak tıbbi tedavi için zaman kazandırmaları bakımından, acil sağlık hizmetleri alanında önemli bir yere sahiptirler. Çalışmamızda, dünyada ve ülkemizde acil sağlık hizmetlerinin gelişimi paralelinde, İAYT ve ATT'liği mesleklerinin ortaya çıkışı ve gelişiminin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. İlk olarak Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) 1960'ların sonlarında, ambulans servislerinde ''Emergency medical technician'' ve ''paramedic'' adı ile görev almaya başlayan ATT ve İAYT'leri, acil tıbbi bakımı daha hızlı ve iyi bir hale getirmişlerdir. Ülkemizde, 1993 yılında İlk ve acil yardım teknikerliği, 1996 yılında ise Acil tıp teknisyenliği eğitimlerine başlanmıştır. İAYT ve ATT'leri, 2004 yılından itibaren Sağlık Bakanlığı ambulanslarında çalışmaya başlamışlardır.
Anahtar Kelimeler: Acil tıp teknisyenleri; acil tıp; acil tıbbi servisler; tıp tarihi
Acil, aniden ortaya çıkan hastalık veya yaralanma sebebiyle, kişi, grup ya da toplumun iyilik halini tehdit eden ve kriz olarak algılanan bir durumdur. Kazalar, doğal afetler, tıbbi nedenler sonucu oluşabilen bu ciddi durumlarda, öncelikle yaşamı tehdit eden hastalık veya yaralanmanın belirlenmesi ve zaman kaybedilmeden acil girişimin yapılması gerekir. İlk ve acil yardım teknikeri (İAYT): Üniversitelerin İlk ve Acil Yardım Teknikerliği ön lisans programından mezun olan, acil tıbbi bakımı hastane dışında profesyonel seviyede uygulayan kişidir. Acil Tıp Teknisyeni (ATT): Sağlık Meslek Liselerinin Acil Tıp Teknisyenliği bölümünden mezun olan, acil servislerde, acil yardım ve hasta nakil ambulanslarında çalışan yardımcı sağlık personelidir. İlk ve acil yardım teknikerleri ve Acil tıp teknisyenleri; hasta/yaralıya en hızlı şekilde ulaşarak olay yerinde acil tıbbi bakım vermeleri, hasta/yaralının durumunu kontrol altına alarak sakatlıkları önlemeleri, yaşamda tutmaları ve yine en kısa sürede acil servise naklini yaparak tıbbi tedavi için zaman kazandırmaları bakımından, acil sağlık hizmetleri alanında önemli bir yere sahiptirler. Çalışmamızda, dünyada ve ülkemizde acil sağlık hizmetlerinin gelişimi paralelinde, İAYT ve ATT'liği mesleklerinin ortaya çıkışı ve gelişiminin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. İlk olarak Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) 1960'ların sonlarında, ambulans servislerinde ''Emergency medical technician'' ve ''paramedic'' adı ile görev almaya başlayan ATT ve İAYT'leri, acil tıbbi bakımı daha hızlı ve iyi bir hale getirmişlerdir. Ülkemizde, 1993 yılında İlk ve acil yardım teknikerliği, 1996 yılında ise Acil tıp teknisyenliği eğitimlerine başlanmıştır. İAYT ve ATT'leri, 2004 yılından itibaren Sağlık Bakanlığı ambulanslarında çalışmaya başlamışlardır.
Anahtar Kelimeler: Acil tıp teknisyenleri; acil tıp; acil tıbbi servisler; tıp tarihi
ABSTRACT
Emergency is a crisis situation that threatens wellbeing of an individual, a group or a community due to a suddenly emerging illness or injury. In severe cases arising due to accidents, natural disasters or medical reasons, it is first required to identify the illness or injury that threatens life, and then to respond immediately without losing time. First and emergency aid technicians (FEAT): These technicians are graduates of associate degree programs in First and Emergency Aid Techniques, and provide emergency medical care at the professional level out of the hospital. Emergency medical technicians (EMT): These technicians are graduates of the programs in Emergency Medicine Techniques of Vocational High Schools of Health, and are employed as paramedical personnel in emergency service, emergency aid and patient transport ambulances. First and emergency aid technicians and emergency medical technicians have an important role in emergency medicine services. They arrive at the emergency scene as urgently as possible to provide emergency medical care, to prevent any disability, to keep sufferers alive, and to transport them to an emergency care unit as early as possible. The purpose of this paper is to evaluate the emergence and development of FEATs and EMTs as healthcare professions, with reference to the development of emergency medical services in the world and in Turkey. FEATs and EMTs, first employed in ambulance services as ''emergency medical technicians'' and ''paramedics'' in the United States in the late 1960s, have contributed to the acceleration and improvement of emergency healthcare services. In our country, the training of first and emergency aid technicians started in 1993, and the training of emergency medical technicians started in 1996. FEATs and EMTs have been providing service in the ambulances of the Ministry of Health since 2004.
Keywords: Emergency medical technicians; emergency medicine; emergency medical services; history of medicine
Emergency is a crisis situation that threatens wellbeing of an individual, a group or a community due to a suddenly emerging illness or injury. In severe cases arising due to accidents, natural disasters or medical reasons, it is first required to identify the illness or injury that threatens life, and then to respond immediately without losing time. First and emergency aid technicians (FEAT): These technicians are graduates of associate degree programs in First and Emergency Aid Techniques, and provide emergency medical care at the professional level out of the hospital. Emergency medical technicians (EMT): These technicians are graduates of the programs in Emergency Medicine Techniques of Vocational High Schools of Health, and are employed as paramedical personnel in emergency service, emergency aid and patient transport ambulances. First and emergency aid technicians and emergency medical technicians have an important role in emergency medicine services. They arrive at the emergency scene as urgently as possible to provide emergency medical care, to prevent any disability, to keep sufferers alive, and to transport them to an emergency care unit as early as possible. The purpose of this paper is to evaluate the emergence and development of FEATs and EMTs as healthcare professions, with reference to the development of emergency medical services in the world and in Turkey. FEATs and EMTs, first employed in ambulance services as ''emergency medical technicians'' and ''paramedics'' in the United States in the late 1960s, have contributed to the acceleration and improvement of emergency healthcare services. In our country, the training of first and emergency aid technicians started in 1993, and the training of emergency medical technicians started in 1996. FEATs and EMTs have been providing service in the ambulances of the Ministry of Health since 2004.
Keywords: Emergency medical technicians; emergency medicine; emergency medical services; history of medicine
.: İşlem Listesi