Amaç: Bu çalışma, 19-64 yaş arası düzenli vardiyalı, düzensiz vardiyalı veya vardiyasız çalışan erişkin bireylerde hedonik açlık ve sirkadiyen ritim arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmanın örneklemini Ankara, Balıkesir ve Konya illerinde yaşayan 97 erkek ve 85 kadın olmak üzere toplam 182 kişi oluşturmuştur. Veriler çalışmaya gönüllü kişilerden yüz yüze anket yoluyla alınmıştır. Ölçme aracı olarak Besin Gücü Ölçeği (BGÖ), Sabahçıl-Akşamcıl Anketi (SAA), Biyolojik Ritim Değerlendirme Görüşmesi (BRDG) ve Uluslararası Fiziksel Aktivite Ölçeğine [International Physical Activity Questionnaire (IPAQ)] yer verilmiştir. Verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi, Tukey, Pearson ve kikare testlerinden yararlanılmıştır. Bulgular: Çalışmadaki katılımcıların %38,46'sı vardiyalı, %19,23'ü bazen vardiyalı ve %42,31'i normal düzende çalışmaktadır. Katılımcıların BGÖ puanlarına göre %53,85'inde hedonik açlık saptanmıştır. Yirmi dört saatlik vardiyalı çalışanların BGÖ puanları 16 saatlik vardiyalı çalışanlardan daha yüksektir (p<0,05). Sağlıklı bireylerde herhangi bir hastalık tanısı almış olan bireylere göre hedonik açlık görülme sıklığı daha yüksektir (p<0,05). Hedonik açlık ile beden kitle indeksi, bel, kalça, üst orta kol çevresi ve cinsiyet arasında ilişki bulunmamaktadır (p>0,05). Katılımcıların %49,45'i ara tip kronotipe sahip oldukları belirlenmiştir. BGÖ puanları ile SAA puanları arasında aynı yönlü zayıf ilişki bulunurken (r=0,253; p<0,05), BRDG puanları ile anlamlı ilişki bulunmamaktadır (p>0,05). Sonuç: Bu çalışmada, sirkadiyen ritim ile hedonik açlık arasında ilişki olabileceği bulunmuştur. Ayrıca uzun süre vardiyalı çalışmanın hedonik açlığı artırabileceği bulunmuştur. Hedonik açlığın kronotip türüne bağlı olarak ve vardiyalı çalışma ile artabileceği dikkate alınarak bireylere özgün ve dengeli beslenme planlarının oluşturulması, hedonik açlıkla ilgili bilgilendirilmelerin yapılması sağlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Vardiyalı çalışma planı; hedonik açlık; sirkadiyen ritim
Objective: This study aims to investigate the relationship between circadian rhythm and types of hunger in adults aged 19- 64 working in shift or fixed shift work. Material and Methods: 182 individuals (97 males and 85 females) living in Ankara, Balıkesir, and Konya provinces participated in the study. The necessary data were obtained from the participants through a face-to-face survey and the questionnaire included the Power of Food Scale (PFS), MorningnessEveningness Questionnaire (MEQ), the Biological Rhythm Assessment Interview (BRIAN), and the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ). One-way analysis of variance, Tukey, Pearson correlation, and chi-square tests were used to analyze the data. Results: In the study, 38.46% of the participants worked in shifts, 19.23% sometimes worked in shifts and 42.31% worked usually. According to participant's PFS scores, hedonic hunger was found in 53.85%. In addition, PFS scores were higher in 24-hour shift workers than in 16-hour shift workers (p<0.05). In the study, hedonic hunger was higher in healthy individuals than in individuals diagnosed with any disease (p<0.05). In this study, no significant relationship was found between hedonic hunger and body mass index, waist, hip, upper middle arm circumference, and gender (p>0.05). It was determined that 49.45% of the participants had intermediate chronotypes. A weak correlation was found between PFS, and MEQ scores in the same direction (r=0.253; p<0.05). However, no significant correlation was found between PFS scores and BRIAN scores in this study (p>0.05). Conclusion: This study identified a correlation between circadian rhythm and hedonic hunger. Additionally, it was observed that long-term shift work was associated with increased hedonic hunger. Considering the potential for hedonic hunger to vary depending on chronotype and shift work, it is essential to ensure the provision of tailored and balanced nutrition plans for individuals, along with information about hedonic hunger.
Keywords: Shift work schedule; hedonic hunger; circadian ryhthm
- Cheung LTF, Ko GTC, Chow FCC, Kong APS. Association between hedonic hunger and glycemic control in non-obese and obese patients with type 2 diabetes. J Diabetes Investig. 2018;9(5):1135-43. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lowe MR, Butryn ML. Hedonic hunger: a new dimension of appetite? Physiol Behav. 2007;91(4):432-9. [Crossref] [PubMed]
- Lutter M, Nestler EJ. Homeostatic and hedonic signals interact in the regulation of food intake. J Nutr. 2009;139(3):629-32. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Cushing CC, Benoit SC, Peugh JL, Reiter-Purtill J, Inge TH, Zeller MH. Longitudinal trends in hedonic hunger after Roux-en-Y gastric bypass in adolescents. Surg Obes Relat Dis. 2014;10(1):125-30. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tulloch AJ, Murray S, Vaicekonyte R, Avena NM. Neural responses to macronutrients: hedonic and homeostatic mechanisms. Gastroenterology. 2015;148(6):1205-18. [Crossref] [PubMed]
- Franzago M, Alessandrelli E, Notarangelo S, Stuppia L, Vitacolonna E. Chrono-Nutrition: Circadian Rhythm and Personalized Nutrition. Int J Mol Sci. 2023;24(3):2571. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Schulz P, Steimer T. Neurobiology of circadian systems. CNS Drugs. 2009;23 Suppl 2:3-13. [Crossref] [PubMed]
- Huang W, Ramsey KM, Marcheva B, Bass J. Circadian rhythms, sleep, and metabolism. J Clin Invest. 2011;121(6):2133-41. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Haus E. Chronobiology in the endocrine system. Adv Drug Deliv Rev. 2007;59(9-10):985-1014. [Crossref] [PubMed]
- Wyse CA, Selman C, Page MM, Coogan AN, Hazlerigg DG. Circadian desynchrony and metabolic dysfunction; did light pollution make us fat? Med Hypotheses. 2011;77(6):1139-44. [Crossref] [PubMed]
- Grosjean E, Simonneaux V, Challet E. Reciprocal Interactions between Circadian Clocks, Food Intake, and Energy Metabolism. Biology (Basel). 2023;12(4):539. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kiehn JT, Faltraco F, Palm D, Thome J, Oster H. Circadian Clocks in the Regulation of Neurotransmitter Systems. Pharmacopsychiatry. 2023;56(3):108-17. [Crossref] [PubMed]
- Takahashi JS, Hong HK, Ko CH, McDearmon EL. The genetics of mammalian circadian order and disorder: implications for physiology and disease. Nat Rev Genet. 2008;9(10):764-75. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Corbalán-Tutau MD, Gómez-Abellán P, Madrid JA, Canteras M, Ordovás JM, Garaulet M. Toward a chronobiological characterization of obesity and metabolic syndrome in clinical practice. Clin Nutr. 2015;34(3):477-83. [Crossref] [PubMed]
- Sadacca LA, Lamia KA, deLemos AS, Blum B, Weitz CJ. An intrinsic circadian clock of the pancreas is required for normal insulin release and glucose homeostasis in mice. Diabetologia. 2011;54(1):120-4. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- He B, Nohara K, Park N, Park YS, Guillory B, Zhao Z, et al. The Small Molecule Nobiletin Targets the Molecular Oscillator to Enhance Circadian Rhythms and Protect against Metabolic Syndrome. Cell Metab. 2016;23(4):610-21. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ribas-Latre A, Baselga-Escudero L, Casanova E, Arola-Arnal A, Salvadó MJ, Arola L, et al. Chronic consumption of dietary proanthocyanidins modulates peripheral clocks in healthy and obese rats. J Nutr Biochem. 2015;26(2):112-9. [Crossref] [PubMed]
- İzmirli M. Yeni yumurta-tavuk paradoksu: sirkadiyen ritim mi, yaşam stili mi, son hücre düzenleyici hangisi? [The new egg-chicken paradox: circadian rhythm or lifestyle? which is the last cell editor?]. Maltepe Tıp Derg. 2023;15(2):67-74. [Crossref]
- Morris CJ, Garcia JI, Myers S, Yang JN, Trienekens N, Scheer FA. The Human Circadian System Has a Dominating Role in Causing the Morning/Evening Difference in Diet-Induced Thermogenesis. Obesity (Silver Spring). 2015;23(10):2053-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lv W, Finlayson G, Dando R. Sleep, food cravings and taste. Appetite. 2018;125:210-6. [Crossref] [PubMed]
- Öztürk M. Üniversitede eğitim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin geçerliliği ve güvenilirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2005. [Erişim Tarihi: 20 Aralık 2022] Erişim linki: [Link]
- Ulker I, Ayyildiz F, Yildiran H. Validation of the Turkish version of the power of food scale in adult population. Eat Weight Disord. 2021;26(4):1179-86. [Crossref] [PubMed]
- Pündük Z, Gür H, Ercan İ. Sabahçıl-Akşamcıl Anketi Türkçe uyarlamasında güvenilirlik çalışması [A reliability study of the Turkish version of the Morningness-Eveningness Questionnaire]. Türk Psikiyatr Derg. 2005;16(1):40-5. [Link]
- Aydemir Ö, Akkaya C, Altinbaş K, Kora K, Sücüllüoğlu Dikici D, Akdeniz F, et al. Biyolojik ritim değerlendirme görüşmesinin Türkçe sürümünün güvenilirliği ve geçerliliği [Reliability and validity of Turkish version of biological rhythms interview of assessment in neuropsychiatry]. Anadolu Psikiyatr Derg. 2012;13(4):256-61. [Link]
- Martineza MR, Casbas TM, Pinto AS, González-María E, Reina MH, Fernández AO. Chronotype and daytime sleepiness in nurses working in six hospitals of the Spanish National Health System. Sleep Med. 2013;14(Supplement 1):e252. [Crossref]
- Eroğlu EF. Ofis saatli ve nöbetli çalışan erkeklerin hedonik açlık düzeyleri ile beslenme durumları ve uyku kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Başkent Üniversitesi; 2020. [Erişim tarihi: 21 Aralık 2022]. Erişim linki: [Link]
- Ma CC, Andrew ME, Fekedulegn D, Gu JK, Hartley TA, Charles LE, et al. Shift work and occupational stress in police officers. Saf Health Work. 2015;6(1):25-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Drenowatz C, Evensen LH, Ernstsen L, Blundell JE, Hand GA, Shook RP, et al. Cross-sectional and longitudinal associations between different exercise types and food cravings in free-living healthy young adults. Appetite. 2017;118:82-9. [Crossref] [PubMed]
- Koch CE, Begemann K, Kiehn JT, Griewahn L, Mauer J, M E Hess, et al. Circadian regulation of hedonic appetite in mice by clocks in dopaminergic neurons of the VTA. Nat Commun. 2020;11(1):3071. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Vidafar P, Cain SW, Shechter A. Relationship between Sleep and Hedonic Appetite in Shift Workers. Nutrients. 2020;12(9):2835. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Burton P, Smit HJ, Lightowler HJ. The influence of restrained and external eating patterns on overeating. Appetite. 2007;49(1):191-7. [Crossref] [PubMed]
- Vainik U, Neseliler S, Konstabel K, Fellows LK, Dagher A. Eating traits questionnaires as a continuum of a single concept. Uncontrolled eating. Appetite. 2015;90:229-39. [Crossref] [PubMed]
- Burger KS, Sanders AJ, Gilbert JR. Hedonic Hunger Is Related to Increased Neural and Perceptual Responses to Cues of Palatable Food and Motivation to Consume: Evidence from 3 Independent Investigations. J Nutr. 2016;146(9):1807-12. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Espel-Huynh HM, Muratore AF, Lowe MR. A narrative review of the construct of hedonic hunger and its measurement by the Power of Food Scale. Obes Sci Pract. 2018;4(3):238-49. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Birsel M, Pınar TT, Alev YK, Halil İT. Determination of chronotype, quality of life, sleep quality, and social jetlag in shift working nurses. J Turk Sleep Med. 2023;10(1):48-53. [Crossref]
.: Process List