Bu çalışma, Türkiye'de yeni nesil psikoaktif maddelerin (NPS) kullanımında son 10 yılda yaşanan değişimleri incelemekte ve bu maddelerin halk sağlığına yönelik oluşturduğu tehditlere odaklanmaktadır. NPS'ler, mevcut yasal düzenlemelerin kontrol alanı dışında kalan, ancak halk sağlığı ve güvenliği için ciddi riskler teşkil eden maddelerdir. NPS'ler, özellikle toksisite seviyelerinin bilinmezliği ve hızla değişen yapıları nedeniyle hem tespiti hem de kontrol altına alınması zor olan maddeler arasında yer almaktadır. Türkiye'de NPS ile mücadelede ulusal ve uluslararası düzeyde çeşitli stratejiler uygulanmakta olup, bu maddelerin tespiti, izlenmesi ve kontrol altına alınması amacıyla Avrupa Birliği Uyuşturucu Ajansı ve Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi gibi kurumlar önemli roller üstlenmektedir. Son yıllarda özellikle ''Bonzai'' gibi sentetik kannabinoidler Türkiye'de yaygın olarak kullanılmış ve ciddi sağlık sorunlarına yol açmıştır. Çalışma, Türkiye'de NPS ile mücadelede yasal düzenlemelerdeki gelişmeleri ele almakta, bu süreçte ulusal mevzuatın sıkılaştırılması ve kurumlar arası işbirliğinin artırılmasına dair öneriler sunmaktadır. Ayrıca, koronavirüs hastalığı-2019 pandemisinin NPS kullanımı üzerindeki etkileri analiz edilmekte ve pandeminin getirdiği sosyal değişimlerin madde kullanım eğilimlerini nasıl etkilediği irdelenmektedir. Türkiye'de NPS ile ilgili tedavi hizmetleri ve bağımlılık alanındaki gelişmeler de bu çalışmanın önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Sonuç olarak, Türkiye'de NPS kullanımı ile mücadelede elde edilen deneyimlerin ve uygulanan stratejilerin, gelecekteki politikaların şekillendirilmesine önemli katkılar sunacağı düşünülmektedir. Bu çalışma, Türkiye'deki NPS ile mücadeleye yönelik geniş kapsamlı bir değerlendirme sunarak, halk sağlığını koruma yönündeki politikaların geliştirilmesine ışık tutmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Yeni psikoaktif maddeler; halk sağlığı ve güvenliği; uyuşturucu politikası; adli toksikoloji; düzenlemeler
This study examines the changes in the use of new psychoactive substances (NPS) in Türkiye over the past decade, focusing on the public health threats posed by these substances. NPS are substances that fall outside the scope of current legal regulations but pose serious risks to public health and safety. Due to the unknown toxicity levels and rapidly evolving structures of NPS, they are challenging to detect and control. Various national and international strategies are implemented in Türkiye to combat NPS, with institutions such as the European Union Drugs Agency and the Turkish Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction playing key roles in detecting, monitoring, and controlling these substances. In recent years, synthetic cannabinoids like ''Bonzai'' have become prevalent in Türkiye, leading to serious health issues. This study addresses developments in legal regulations in Türkiye's fight against NPS, offering recommendations for tightening national legislation and enhancing inter-agency cooperation. Additionally, the impact of the coronavirus disease-2019 pandemic on NPS use is analyzed, exploring how social changes brought about by the pandemic have influenced substance use trends. Treatment services and advancements in addiction care related to NPS in Türkiye are also integral parts of this study. In conclusion, it is anticipated that the experiences gained and strategies implemented in Türkiye's struggle with NPS will significantly contribute to shaping future policies. By providing a comprehensive assessment of efforts against NPS in Türkiye, this study aims to guide the development of policies aimed at protecting public health.
Keywords: New psychoactive substances; public health and safety; drug policy; forensic toxicology; regulations
- Chepyala D, Tsai IL, Liao HW, Chen GY, Chao HC, Kuo CH. Sensitive screening of abused drugs in dried blood samples using ultra-high-performance liquid chromatography-ion booster-quadrupole time-of-flight mass spectrometry. J Chromatogr A. 2017;1491:57-66. [Crossref] [PubMed]
- UNODC [Internet]. What are NPS? © 2025 UNODC [Cited: 15 September 2024] Available from: [Link]
- Baumeister D, Tojo LM, Tracy DK. Legal highs: staying on top of the flood of novel psychoactive substances. Ther Adv Psychopharmacol. 2015;5(2):97-132. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Omar J, Slowikowski B, Guillou C, Reniero F, Holland M, Boix A. Identification of new psychoactive substances (NPS) by Raman spectroscopy. J Raman Spectrosc. 2019;50(1):41-51. [Crossref]
- Zloh M, Samaras EG, Calvo-Castro J, Guirguis A, Stair JL, Kirton SB. Drowning in diversity? A systematic way of clustering and selecting a representative set of new psychoactive substances. RSC Adv. 2017;7(84):53181-91. [Crossref]
- Strehmel N, Vejmelka E, Kastner K, Roscher S, Tsokos M, Scholtis S. NPS-findings in forensic toxicology - three case reports. Toxichem Krimtech. 2017;84(3):199-204. [Link]
- Simão AY, Antunes M, Cabral E, Oliveira P, Rosendo LM, Brinca AT, et al. An update on the implications of new psychoactive substances in public health. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(8):4869. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- TUBİM. 2023 Türkiye Uyuşturucu Raporu. 1. Baskı. Ankara: NDB Yayınları; 2023. [Link]
- TUBİM. 2022 Türkiye Uyuşturucu Raporu. 1. Baskı. Ankara: NDB Yayınları; 2022. [Link]
- Yeter O, Erol Öztürk Y. Yasal & Yasadışı Maddeler ve Adli Toksikolojik Yaklaşımlar. Akgür SA, editör. 1. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2021. [Crossref]
- Mounteney J, Griffiths P, Sedefov R, Noor A, Vicente J, Simon R. The drug situation in Europe: an overview of data available on illicit drugs and new psychoactive substances from European monitoring in 2015. Addiction. 2016;111(1):34-48. [Crossref] [PubMed]
- Mercolini L, Protti M. Biosampling strategies for emerging drugs of abuse: towards the future of toxicological and forensic analysis. J Pharm Biomed Anal. 2016;130:202-19. [Crossref] [PubMed]
- EMCDDA. EMCDDA operating guidelines for the European Union-Early Warning System on new psychoactive substances. 2019;2006(1920):1-27. [Link]
- UNODC. Special Segment - synthetic cannabinoids: Key facts about the largest and most dynamic group of NPS. Global SMART Updates. 2015;13:1-12. [Link]
- UNODC [Internet]. World Drug Report 2023. © 2023 UNODC [Cited: June 23, 2024] Availablefrom: [Link]
- Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı. Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele 2012 Raporu. Ankara: KOM Yayınları; 2013. [Link]
- Atasoy A, Daglioglu N, Gören İE, Girisbay A, Aslan R, Akgur SA. Determination of synthetic cannabinoids in randomly urine samples collected from probationers in Turkey. Forensic Sci Int. 2021;322:110752. [Crossref] [PubMed]
- Drug Enforcement Administration. Fentanyl - Get Smart About Drugs. 2022. [Link]
- Stanley TH, Egan TD, Van Aken H. A tribute to Dr. Paul A. J. Janssen: entrepreneur extraordinaire, innovative scientist, and significant contributor to anesthesiology. Anesth Analg. 2008;106(2):451-62, table of contents. [Crossref] [PubMed]
- Angelini DJ, Biggs TD, Prugh AM, Smith JA, Hanburger JA, Llano B, et al. Detection of fentanyl and derivatives using a lateral flow immunoassay. Forensic Chemistry. 2021;23:100309. [Crossref]
- Schüller M, Lucic I, Øiestad ÅML, Pedersen-Bjergaard S, Øiestad EL. High-throughput quantification of emerging "nitazene" benzimidazole opioid analogs by microextraction and UHPLC-MS-MS. J Anal Toxicol. 2023;47(9):787-96. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Walton SE, Krotulski AJ, Logan BK. A Forward-Thinking Approach to Addressing the New Synthetic Opioid 2-Benzylbenzimidazole Nitazene Analogs by Liquid Chromatography-Tandem Quadrupole Mass Spectrometry (LCQQQ-MS). J Anal Toxicol. 2022;46(3):221-31. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pergolizzi J Jr, Raffa R, LeQuang JAK, Breve F, Varrassi G. Old drugs and new challenges: a narrative review of nitazenes. Cureus. 2023;15(6):e40736. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Teker C, Aslan R, İpekçi C, Tokdemir M, Akgür SA. Pregabalin qualitative detection in turkish forensic cases between 2017 to 2018. J Psychoactive Drugs. 2024;56(3):380-6. [Crossref] [PubMed]
- Evoy KE, Morrison MD, Saklad SR. Abuse and misuse of pregabalin and gabapentin. Drugs. 2017;77(4):403-26. [Crossref] [PubMed]
- Langlumé L, Eiden C, Roy S, Taruffi F, Gambier J, Donnadieu-Rigole H, et al. Management of pregabalin use disorder: a case series. J Psychoactive Drugs. 2022;54(4):386-91. [Crossref] [PubMed]
- TUBİM. 2021 Türkiye Uyuşturucu Raporu. 1. Baskı. Ankara: NDB Yayınları; 2021. [Link]
- EMCDDA [Internet]. Methamphetamine in Europe EMCDDA-Europol threat assessment. 2019. Available from: [Link]
- TUBİM. Metamfetamin; Türkiye ve Dünyadaki Durumu. 1. Baskı. Ankara: NDB Yayınları; 2022. [Link]
- Back S, Kroon E, Colyer-Patel K, Cousijn J. Does nitrous oxide addiction exist? An evaluation of the evidence for the presence and prevalence of substance use disorder symptoms in recreational nitrous oxide users. Addiction. 2024;119(4):609-18. [Crossref] [PubMed]
- EMCDDA. Recreational Use of Nitrous Oxide: A Growing Concern for Europe. 2022. [Crossref]
- European Union Drugs Agency. No laughing matter-new report shows rise in recreational use of nitrous oxide. European Monitoring Centre For Drugs And Drug Addiction. 2022. [Link]
- Centola C, Giorgetti A, Zaami S, Giorgetti R. Effects of GHB on psychomotor and driving performance. Curr Drug Metab. 2018;19(13):1065-72. [Crossref] [PubMed]
- Busardò FP, Jones AW. GHB pharmacology and toxicology: acute intoxication, concentrations in blood and urine in forensic cases and treatment of the withdrawal syndrome. Curr Neuropharmacol. 2015;13(1):47-70. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Brennan R, Van Hout MC. Gamma-hydroxybutyrate (GHB): a scoping review of pharmacology, toxicology, motives for use, and user groups. J Psychoactive Drugs. 2014;46(3):243-51. [Crossref] [PubMed]
- EMCDDA [Internet]. European Drug Report 2022: Trends and Developments.© 2022 European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. [Cited: May 5, 2024]Available from: [Link]
- Ünver Y. Maddeler ile ilgili yasal düzenlemeler. Akgür SA editör. Yasal&Yasadışı Maddeler ve Adli Toksikolojik Yaklaşımlar. 1. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2021:41-62.
- Resmî Gazete (05.04.2023/32154) 7445 sayılı İcra Ve İflas Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun; 2023.
- Resmî Gazete (17.4.2015, Sayı: 29329) sayılı Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik; 2015.
- Resmî Gazete (2.12.2016/29906) 6763 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun; 2016.
- Resmî Gazete (05.04.2023/32154) 7442 sayılı Orman Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.; 2023.
- TUBİM. 2019 Türkiye Uyuşturucu Raporu. Ankara; 2019. [Link]
- TUBİM. 2013 Türkiye Uyuşturucu Raporu (2012 Verileri) Reitox Ulusal Temas Noktası. 2013. [Link]
- TUBİM. 2020 Türkiye Uyuşturucu Raporu. 1. Baskı. Ankara: NDB Yayınları; 2020. [Link]
- TUBİM. 2018 Türkiye Uyuşturucu Raporu. 2018. [Link]
- TUBİM. 2017 Türkiye Uyuşturucu Raporu (2016 Verileri) Reitox Ulusal Temas Noktası. 2017. [Link]
- TUBİM. 2016 Türkiye Uyuşturucu Raporu (2015 Verileri). 2016. [Link]
- TUBİM. 2015 Türkiye Uyuşturucu Raporu (2014 Verileri). 2015. [Link]
- TUBİM. 2014 Türkiye Uyuşturucu Raporu (2013 Verileri) Reitox Ulusal Temas Noktası. 2014 [Link]
- Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi. Avrupa Uyuşturucu Raporu: Temel Sorunlar 2020. Lüksemburg: Avrupa Birliği Resmi Yayın Ofisi; 2020. [Link]
- Barefoot RR, Byrne RH, Buffle J, Davidson CM, Evans LJ, Filella M. Trends and Developments. In: Barefoot RR ed. Chemical Speciationin the Environment. ed. Wiley Online Books; 2021. p. 401-31. [Crossref]
- Engel BS. Trends and Developments. Trusts & Trustees. 2020;3(1):3. [Crossref]
- Öztürk YE, Yeter O, Ateş I. Changes in the frequency and pattern of drugs detected among suspected drug users during the COVID-19 pandemic in Turkey. Int J Legal Med. 2022;136(5):1273-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Aydoğdu M, Aslan R, Can Ö, Altunci YA, Annette Akgür S. Evaluation of substance use in Izmir during the COVID-19 pandemic. J Subst Use. 2022;27(6):629-35. [Crossref]
- Eroğlu İçli H editör. Alkol ve madde analizlerinde tarama yöntemleri, preanalitik-analitik-postanalitik süreç, mevzuat. 22. Ulusal Klinik Biyokimya Kongresi 12-15 Mayıs 2022. Yuvarlak MasaToplantıları Madde Bağımlılığı. Antalya: 2022:103-5. [Link]
- AKTOD. Adli Toksikoloji Laboratuvar Rehberi. Akgür SA, Dağlıoğlu N, editörler. Temel Adli Toksikoloji. 1. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2018. p.1-21.
- Kume T, Karakukcu C, Kara Uzun N, Pınar A. Tıbbi laboratuvarlarda madde analizleri [Drug abuse testing in clinical laboratories]. Türk Klin Biyokim Derg. 2016;14(1):58-71. [Link]
- T.C. Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu [İnternet]. Yeni Nesil Psikoaktif Maddeleri Tanımlamak İçin Sonuna Kadar Mücadele Ediyoruz. [Erişim tarihi: 17 Ekim 2024]. Haberler. Erişim linki: [Link]
- T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Daire Başkanlığı. Bölge Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlükleri Yönetmeliği. [Link]
- T.C. İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Başkanlığı. Ankara Jandarma Kriminal Laboratuvar Müdürlüğü. [Link]
- Ankara Üniversitesi Adli Bilimler Enstitüsü. Labaratuvar Hizmetleri. [Link]
- Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı. Toksikoloji Laboratuvarı. [Link]
- İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü. Adli Bilimler Laboratuvarı. [Link]
- Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı [İnternet]. Narkotik Suçlarla Mücadele Eğitim Akademisi. © 2025 Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı [Erişim tarihi: 10 Şubat 2025]. Erişim linki: [Link]
- Vaccaro G, Massariol A, Guirguis A, Kirton SB, Stair JL. NPS detection in prison: A systematic literature review of use, drug form, and analytical approaches. Drug Test Anal. 2022;14(8):1350-67. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Topçuoğlu T. Ceza infaz kurumlarında gerçekleştirilen madde bağımlılığı programlarının etkinliği: meta-analiz çalışmaların sistematik olarak incelenmesi. Addicta Turkish J Addict. 2016;3(1):87-124. [Crossref]
- Bilgener E, Gümüş B. Pregabalin consumption in Turkey: was it an abuse? Farmacia. 2021;69(6):1189-94. [Crossref]
- Akca AA, Couchman L, Frinculescu A, Johnston A. Analysis of drug-impregnated paper samples seized in English prisons between 2018 and 2020. Forensic Sci Int. 2024;357:111991. [Crossref] [PubMed]
- Volkow ND, Blanco C. Substance use disorders: a comprehensive update of classification, epidemiology, neurobiology, clinical aspects, treatment and prevention. World Psychiatry. 2023;22(2):203-29. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Resmî Gazete (10.03.2019, Sayı: 30710) sayılı Bağımlılık Danışma, Arındırma ve Rehabilitasyon Merkezleri Hakkında Yönetmelik; 2019. [Link]
- Bestepe EE, Tunali N, Sarıdoğan GE. Sexual adverse effects and erectile dysfunction during buprenorphine/naloxone combination treatment for opioid use disorders. Neuropsychiatr Dis Treat. 2020;16:2695-705. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Meclis Araştırması Komisyonu (MAK). Uyuşturucu Başta Olmak Üzere Madde Bağımlılığı ve Kaçakçılığı Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayınları; 2008. [Link]
- TUBİM. Ulusal Uyuşturucu ile Mücadele Eylem Planı 2016-2018. [Link]
- Resmî Gazete (14.02.2019, Sayı: 30686) 2019/2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi; 2019. [Link]
.: Process List