Alanında çok sayıda eser kaleme alarak karanlık bir dönemi aydınlatan ünlü Tıp Tarihçimiz Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver, çalışmalarını çok yönlü sürdürmüştür. Tıp tarihi yanında sanat, kültür ve kurum tarihçiliğini de beraber yürütmüş ve çalışmalarında çok disiplinli bir metodoloji uygulamıştır. Ünver eczacılık tarihi ile ilgili de çok sayıda çalışma yapmış, eser vermiştir. Bunların birçoğu müstakil olarak yayımlanmış olsa da hâlâ Süleymaniye Kütüphanesi Süheyl Ünver Koleksiyonu'nda bekleyen yüzlerce defter mevcuttur. İşte bu defterlerden biri olan 'Yakın Türk Eczacılık Tarihine Dair' çalışmasını makalemizin konusu yaptık. 'Türk Farmakoloji Tarihi II' olarak isimlendirilmiş defter, yakın dönem Türk eczacılık tarihine dair nadir bilgiler içermektedir. Altmış başlık altında çok sayıda Müslüman ve gayrimüslim eczacı, İstanbul'un değişik semtlerinde bulunan irili ufaklı eczaneler hakkında bilgiler içeren defter çalışmamızda incelenmiş ve günümüz harflerine çevrilerek neşre hazırlanmıştır. Eserin önemli tafralarından biri de deontolojiye ait bazı bilgiler içermesidir. Hekim-eczacı, eczacı-hasta ilişkisini ve eczacıların kendi aralarındaki münasebetleri ortaya koyması açısından önemlidir. Ayrıca bibliyografik inceleme ile Süheyl Ünver'in Türk eczacılık tarihine katkıları da çalışmaya dahil edilmiştir. Daha çok 20. yüzyılın ilk yarısına ait bilgiler içeren bu çalışma, eczacılık tarihinin kayıp halkalarından birini aydınlatması bakımından kayda değerdir. Ortaya çıkan bilgiler ışığında tıp tarihinin gölgesinde kalmış eczacılık tarihi çalışmalarının artırılmasının elzem olduğu anlaşılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Eczacılık; tarih; Süheyl Ünver
Famous medical historian and distinguished professor A. Süheyl Ünver who had illuminated a dark period by writing many works in his field, has continued its works in many ways. Ünver, who has carried out art, culture and institution historiography together with the history of medicine, has developed a multidisciplinary methodology. Ünver has made numerous studies and published books on the history of pharmacy, which did not differ from medical history until a certain period. Although many of these have been published separately, there are still hundreds of notebooks pending in the Süleymaniye Library Süheyl Ünver Collection and elsewhere. 'Concerning the Recent History of Turkish Pharmacy' which is one of the notebooks of Ünver is the subject of this article. The notebook named 'The History of Turkish Pharmacology II' contains rare information about the recent history of Turkish pharmacy. The notebook which contains information concerning many Müslim and non-Müslim pharmacists and pharmacies of various sizes in different districts of Istanbul under 60 titles, is studied in this article and this notebook is translated into modern Turkish language. One of the important aspects of the work is that it contains some information about deontology. This notebook is important in terms of explaining the relationship between physician-pharmacist, pharmacist-patient, and pharmacists. Moreover, this study includes the contributions of Süheyl Ünver to the history of Turkish pharmacy through bibliographic analysis. This study, is noteworthy in terms of illuminating one of the missing links in the history of pharmacy.
Keywords: Pharmacy; history; Süheyl Ünver
- Baytop T. [Ord. Professor Dr. A. Süheyl Ünver's contributions to the history of Turkish pharmacy]. Türk Eczacılık Tarihi Araştırmaları. 1. Baskı. İstanbul: Abdi İbrahim İlaç Sanayi; 2000. p.156-8.
- Sayar AG. [About A. Suheyl Unver Bibliographies]. Mesara G, Kazancıgil A, Sayar AG. A. Süheyl Ünver Bibliyografyası. 1. Baskı. İstanbul: İşaret Yayınları; 1998. p.13-5.
- Ünver S. [About History of (Scille) Adasogani in Turkey]. Tedavi ve Seririyatı ve Tedavi Seririyatı ve Laboratuvarı Dergisi. 1933;3(12): 193-6.
- Ünver S. [Turkish Physician Ebu Reyhan Birunî and his famous book about pharmacy]. Farmakoloğ. 1934;5:834-40.
- Ünver S. [Ebu Reyhan Birun's thoughts about pharmacology]. Tıp Fakültesi Mecmuası. 1938;1(2):233-8.
- Ünver S. [Ebu Reyhan Birun's thoughts about pharmacology]. Beyruni'ye Armağan.1. Baskı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları; 1974. p.41-7.
- Ünver S. [Hekim Şaban Şifai an laudanum preparation]. Tıp Fakültesi Mecmuası. 1938:2:233-8.
- Ünver S. [Milhi Eflak-Eflak's Salt]. Türk Tıb Tarihi Arkivi. 1935;1(2):78-84.
- Ünver S. [Professor Doctor Tevfik Vacid (1858-1935)]. Tedavi Kliniği ve Laboratuvarı Mecmuası. 1935;5(20):190-2.
- Ünver S. [The oldest master of Turkish pharmacists Süreyya and memories about our medical history (1857-1936)]. Dirim 1937:12(1): 32-4.
- Ünver S. [Akrabadin of İbni Sina'i (Fifth Volume of Kanun), investigations on the great Turkish philosopher and master of medicine Ibn Sina's personality and works]. Ayrı basım. İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kitap Evi; 1937. p.1-13.
- Ünver S. [Aktar, akkar]. Dirim. 1947:22(9):276.
- Ünver S. [Treatment cabinets in old homes]. Türk Tıb Tarihi Arkivi. 1938;2(7):93-5.
- Ünver S. [Medicine and pharmacy in ottoman Turks]. Osmanlı Türklerinde Hekimlik ve Eczacılık Tarihi Hakkında. İstanbul: Hüsnütabiat Basımevi; 1952. p.23.
- Ünver S, Sözen H. Türk Farmakoloji Tarihi 1 - Tenzu Kursları Terkipleri ve Kullanıldığı Yerler. 1. Baskı. İstanbul: Günşen Matbaası; 1960. p.79.
- Ünver S. [The history of ether anesthesia in Turkey]. Modem Tedavi Mecm. 1951;1(1):13-4.
- Ünver S. [A brief overview of the history of Turkish pharmacology]. İzlem. 1974:6:2-3, 6.
- Sayar AG. [Trips abroad]. A. Süheyl Ünver Hayatı Şahsiyeti ve Eserleri 1898-1986. 1. Baskı. İstanbul: Ötüken Neşriyat; 2004. p.442-3.
- http://www.suleymaniye.yek.gov.tr (Erişim tarihi: 18.07.2019)
- [Acı kaybımız..] Milliyet, 27.10.1975.
.: Process List