Objective: This study aimed to develop the Rational Drug Use Scale for the Turkish public. Material and Methods: The online scale surveyed 367 individuals from the general population of Turkey who completed the scale via social networks from May 1 to June 15, 2020. The construct validity was tested via exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis based on two different samples. The factor loading of the indicator, composite reliability and the average variance extracted have to be considered to establish convergent validity. Measurement invariance testing was conducted based on gender groups. Internal consistency reliability of the Rational Drug Use Scale has been examined with Cronbach alpha and composite reliability. Results: The confirmatory factor analysis results showed that it had been revealed that the three-factor construct of the Rational Drug Use Scale ensures a perfectly model-data fit. The convergent validity of the scale was examined through item loadings, composite reliability, and average variance extracted values. The scale's reliability was examined with Cronbach's alpha and composite reliability. Both reliability coefficients show that the Rational Drug Use Scale is reliable at a reasonable level. Conclusion: It was concluded that the Rational Drug Use Scale is a valid and reliable tool for assessing attitudes towards drug use in the Turkish population.
Keywords: Rational drug use; scale; reliability; validity
Amaç: Bu çalışma, Türk kamuoyuna yönelik Akılcı İlaç Kullanım Ölçeğini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntemler: 1 Mayıs-15 Haziran 2020 tarihleri arasında Türkiye genelinde sosyal ağlar üzerinden 367 kişiye çevrimiçi ölçek uygulandı. Yapı geçerliliği, açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi ile test edildi. Yakınsak geçerliliği sağlamak için göstergenin faktör yüklemesi, bileşik güvenilirlik ve çıkarılan ortalama varyans dikkate alındı. Cinsiyet gruplarına göre ölçme değişmezliği testi yapıldı. Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeği'nin iç tutarlılık güvenirliği Cronbach alfa ve bileşik güvenirliği ile incelendi. Bulgular: Öz yeterlik, duyarlılık ve algılanan ciddiyet olmak üzere 3 faktörden ve 17 maddeden oluşan Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeğinin, akılcı ilaç kullanımını ölçebildiği görülmüştür. Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeğinin açımlayıcı faktör analizi ile ortaya konan yapı geçerliliği uygulanan doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Buna göre Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeğinin 3 faktörlü yapısının mükemmel bir model-veri uyumunu sağladığı ortaya çıkmıştır. Ölçeğin yakınsak geçerliliği madde yüklemeleri, bileşik güvenirlik ve ortalama varyans değerleri ile incelenmiştir. Ölçeğin güvenirliği, Cronbach alfa ve bileşik güvenirliği ile incelenmiş- tir. Her iki güvenirlik katsayısı da Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeğinin iyi düzeyde güvenilir olduğunu göstermektedir. Sonuç: Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeğinin Türk toplumunda akılcı ilaç kullanımına yönelik tutumları değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı; ölçek; güvenirlik; geçerlik
- World Health Organization. The rational use of drugs. Report of the conference of experts. Nairobi, 25-29 November 1985. Geneva: World Health Organization; 1987. [Link]
- Lu Y, Hernandez P, Abegunde D, Edejer T. The World Medicines Situation 2011 Medicine Expenditures. 3rd ed. Geneva: World Health Organization; 2011.
- Maxwell SR. Rational prescribing: the principles of drug selection. Clin Med (Lond). 2016;16(5):459-64. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hogerzeil HV. Promoting rational prescribing: an international perspective. Br J Clin Pharmacol. 1995;39(1):1-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Göçer Ş, Günay O. Effect of health belief model-based education to elder individuals on rational drug use. Medicine Science International Medical Journal. 2020;9(3):629-34. [Crossref]
- Demirtaş Z, Dağtekin G, Sağlan R, Alaiye M, Önsüz MF, Işıklı B, et al. Akılcı ilaç kullanımı ölçeği geçerlilik ve güvenilirliği [Validity and reliability of rational drug use scale]. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2018;3(3):37-46. [Link]
- Aktaş H, Selvi H. Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması [Development of consciousness scale towards rational drug use in adults: validityand reliability study]. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;12(3):439-47. [Crossref]
- Demirgöz Bal M. Kadınların pap smear testi yaptırma durumlarının sağlık inanç modeli ölçeği ile değerlendirilmesi [Evaluation of women having pap smear test by health belief model scale]. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2014;4(3):133-8. [Link]
- Çiçek Z. Sağlık inanç modeli doğrultusunda verilen eğitimin kadınların bilinçsiz ve reçetesiz ilaç kullanımı üzerine etkisi [Doktora tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2012. Erişim tarihi: 20.06.2021 Erişim linki: [Link]
- Secginli S, Nahcivan NO. Reliability and validity of the breast cancer screening belief scale among Turkish women. Cancer Nurs. 2004;27(4):287-94. [Crossref] [PubMed]
- Taylor D, Bury M, Campling N, Carter S, Garfied S, Newbould J, et al. A review of the use of the health beliefmodel (HBM), the theory of reasoned action (TRA), The theory of planned behaviour (TPB) and the trans-theoretical model (TTM) to study and predict health related behaviour change department of health. National Institute For Clinical Excellence. 2007:1-19. [Link]
- Dessie B, Atalaye G, Diress E, Getahun A. Practice towards Rational Drug Use at Finotselam and Asirade Zewudie Hospitals Based on WHO Core Drug Use Indicators, Northwest Ethiopia. The Scientific World Journal. 2020:1634294. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Roederer MW, Sanchez-Giron F, Kalideen K, Kudzi W, McLeod HL, Zhang W; Pharmacogenetics for Every Nation Initiative. Pharmacogenetics and rational drug use around the world. Pharmacogenomics. 2011;12(6):897-905. [Crossref] [PubMed]
- Werkö L. The rational use of medicines. Int J Technol Assess Health Care. 1995;11(3):391-8. [Crossref] [PubMed]
- Chaturvedi VP, Mathur AG, Anand AC. Rational drug use - As common as common sense? Med J Armed Forces India. 2012;68(3):206-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kar SS, Pradhan HS, Mohanta GP. Concept of essential medicines and rational use in public health. Indian J Community Med. 2010;35(1):10-3. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Janz NK, Becker MH. The Health Belief Model: a decade later. Health Educ Q. 1984;11(1):1-47. [Crossref] [PubMed]
- Tabachnick BG, Fidel LS. Using Multivariate Statistics. 5th ed. USA: Person Education Inc; 2007.
- Joreskog KG. How large can a standardized coefficient be. Unplublished Report. SSI Central, Inc. 1999. [Link]
- Schermelleh-Engel K, Moosbrugger H, Müller H. Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online. 2003;8(2):23-74. [Link]
- Kline TJ. Psychological Testing: A Practical Approach to Design and Evaluation. 1st ed. Thousand Oaks, Calif: Sage Publications; 2005. [Crossref]
- Hooper D, Coughlan J, Mullen M. Evaluating model fit: a synthesis of the structural equation modelling literature. In 7th European Conference on Research Methodology for Business and Management Studies. 2010. p.195-200. [Link]
- Brown TA. Confirmatory Factor Analysis for Applied Research. 1st ed. New York: The Guilford Press; 2006.
- Hair JF Jr, Black WC, Babin BJ, Anderson RE. Multivariate Data Analysis. 7th ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall; 2009.
- Fornell C, Larcker DF. Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research 1981;18(3):382-8. [Crossref]
- Hair J, Hult GTM, Ringle C, Sarstedt M. A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). 1st ed. Los Angeles: SAGE Publications, Incorporated; 2014. [Crossref]
- Mertler CA, Vannatta RA. Advanced and Multivariate Statistical Methods: Practical Application and Interpretation. 3rd ed. Glendale, CA: Edition Taylor & Francis; 2005.
- Chou CP, Bentler PM. Estimation and tests in structural equation modeling. In Hoyle RH, ed. Structural Equation Modeling: Concepts, Issues, and Applications. 1st ed. Thousand Oaks, CA: Sage; 1995. p.37-55.
- Bentler PM, Bonett DG. Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin. 1980;88(3): 588-606. [Crossref]
- Kalaycı Ş. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. 5. Baskı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım; 2010.
- Sokolov B. Sensitivity of Goodness of Fit Indices to Lack of Measurement Invariance with Categorical Indicators and Many Groups. Higher School of Economics Research Paper No. WP BRP, 86. 2019. [Crossref]
- Sırgancı G, Uyumaz G, Yandı, A. Measurement invariance testing with alignment method: many groups comparison. International Journal of Assessment Tools in Education. 2020;7(4):657-73. [Crossref]
- Muthén B, Asparouhov T. Recent methods for the study of measurement invariance with many groups: alignment and random effects. Sociological Methods & Research. 2018;47(4):637-64. [Crossref]
- Fraenkel JR, Wallen NE, Hyun HH. How to Design and Evaluate Research in Education. 8th ed. New York: McGraw Hill; 2012.
.: Process List