Ruhsal sağlık olmadan sağlığın olmayacağı bir gerçek. Kadınlarda anksiyete, depresyon, somatizasyonla ilişkili sorunların daha yaygın olduğunu biliyoruz, ancak nedeniyle ilgili açıklamalar henüz yeterli değil. Çalışmamızda bu konuda toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin rolünü irdelemeye çalıştık.
Ruh sağlığı ile ilgili risk faktörlerinin cinsiyete özgü olması nedeniyle bu faktörlerin azaltılmasına yönelik etkili stratejiler de cinsiyetten bağımsız olamaz. Kadınların statüsü, yaşam fırsatları tüm dünyada düşük seviyededir ve düşük statü, ruh sağlığı için güçlü bir risk faktörüdür. Ne yazık ki dünyada hiçbir ülke kadınlarına erkeklerine davrandığı gibi davranmamakta. Küresel Cinsiyet Eşitliği 2022 yılı raporunda da yine hiçbir ülkede eşitlik sağlanabilmiş değil.1 Pandemi öncesinde cinsiyet eşitsizliğinin 100 yıl içinde çözüleceği öngörülüyordu, ancak yaşanan kriz bu sorunu da olumsuz etkiledi. 146 ülkenin karşılaştırıldığı 2022 yılı raporuna göre cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesi için artık 132 yıl çalışılması gerekiyor. Cinsiyet eşitsizliği en az olan ilk üç ülke İzlanda, Finlandiya ve Norveç, eşitsizliğin en fazla olduğu ülke ise Afganistan. Türkiye 146 ülke arasında maalesef 124. sırada (alt başlıklar değerlendirildiğinde; Türkiye cinsiyet eşitliği konusunda dünyada, Ekonomik Katılımda 134., Eğitim Düzeyinde 101., Sağlık ve Sağ Kalımda 99., Siyasi Katılımda 112. sırada).
2023 Dünya Mutluluk Raporu'nda 137 ülke arasında dünyanın en mutlu ilk üç ülkesi Finlandiya, Danimarka, İzlanda olurken, Afganistan en mutsuz ülke. Türkiye mutluluk indeksinde 106. sırada.2 Cinsiyet eşitliği ve mutluluk düzeyleri arasında paralellik izlenmekte, cinsiyet eşitliğinin daha yüksek oranda sağlandığı ülkelerde mutluluk düzeyinin de yüksek olduğu görülmektedir, eşitsizlik ise mutsuzluğu getirmekte. Kadınların sağlığı, burada ele aldığımız kadın ruh sağlığı, kadınların toplumdaki statüleriyle ilişkilidir; eşitlikten yararlanırken, ayrımcılıktan zarar görmektedir. Kadınların sosyal statüleri erkeklere yaklaştıkça, hastalık kategorileri de paralel hâle gelmektedir.
Kariyerlerinin farklı dönemlerinde Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı'nda ve Türkiye Psikiyatri Derneği Kadın Ruh Sağlığı Çalışma Birimi'nde kadın ruh sağlığı konusunda birlikte ürettiğimiz genç meslektaşlarıma, yazarlara katkıları için teşekkür ederim. Kitabımızın konuyla ilgili farkındalığı artırması, kadınların insan haklarına saygı duymayı ve cinsiyet eşitliğini geliştirmeyi içeren kadın merkezli yaklaşımın geliştirilmesi ve eksiklikleri gidermek üzere yapılacak araştırmalara yol gösterici olmasını umuyorum.
Cinsiyet eşitsizliğinin 132 yıldan daha kısa sürede yaşamlarımızdan çıkması için mücadeleye devam... Eşitlikçi ve sağlıklı bir dünya dileğiyle.
Prof. Dr. Yıldız AKVARDAR
Editör
KAYNAKLAR
1. https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2022.pdf
2. https://happiness-report.s3.amazonaws.com/2023/WHR+23.pdf
There is no health without mental health. We know that anxiety, depression, and somatization-related problems are more common among women, but explanations about the cause are not yet sufficient. In our study, we tried to examine the role of gender inequality in this regard.
Effective strategies for risk factors' reduction in relation to mental health cannot be gender-neutral, while the risks themselves are gender-specific. Women's status and life opportunities remain low worldwide, and low status is a potent mental health risk. Unfortunately, no country in the world treats its women as well as its men. Again, the Global Gender Gap Report 2022 reveals that gender equality has not been achieved in any country.1 Prior to the pandemic, it was estimated that gender inequality would be eliminated within 100 years, but the crisis has sat back progress. The report comparing 146 countries shows that it will now take 132 years to eliminate gender inequality. The top three countries with the lowest gender inequality are Iceland, Finland and Norway, while Afghanistan has the highest inequality. Türkiye is unfortunately ranked 124th out of 146 countries (according to sub-dimensions; Türkiye ranked 134th in Economic participation and opportunity, 101st in Educational attainment, 99th in Health and survival, 112th in Political empowerment in the world in terms of gender equality).
The 2023 World Happiness Report, Finland, Denmark and Iceland as the top three happiest countries out of 137 countries, while Afghanistan is the least happy.2 Türkiye is ranked 106th on the happiness index. There seems to be parallelism between gender equality and happiness levels, as it is seen that the level of happiness is higher in countries where gender equality is achieved at a higher level. Conversely, inequality brings unhappiness. Women's health and here particularly mental health is closely linked to their status in society; it benefits from equality and suffers from discrimination. When their social status come closer to men, then the illness categories becomes parallel.
I would like to thank the authors for their contributions, my young colleagues that we have been studying together on women's mental health at Marmara University Faculty of Medicine's Department of Psychiatry and at the Women's Mental Health Section of the Psychiatric Association of Türkiye. I hope that our book will increase awareness on the subject, improve the women centered approach and encourages further research to address these issues.
Let's continue to struggle for the elimination of gender inequality from our lives in less than 132 years. Wishing for an egalitarian and healthy world.
Prof. Dr. Yıldız AKVARDAR
Editor
REFERENCES
1. https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2022.pdf
2. https://happiness-report.s3.amazonaws.com/2023/WHR+23.pdf
.: Process List