Amaç: Bu çalışmada, okul öncesi çocuklarda sözel akıcılık becerilerinin; kısa süreli bellek, çalışma belleği, fonolojik farkındalık ve dinlediğini anlama becerileri ile ilişkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmanın örneklemini 5 ve 6 yaşlarındaki tipik gelişim gösteren okul öncesi 38 çocuk oluşturmaktadır. Katılımcıların dil becerilerinin ve genel gelişimlerinin yaşından beklenen ile uyumlu olması gerekmektedir. Bu nedenle dil becerileri Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi ile genel gelişimleri Denver II Gelişimsel Tarama Envanteri ile ölçülmüştür. Genel gelişimleri ve dil becerileri yaşına uygun olduğu görülen katılımcılar çalışmaya dahil edilmiştir. Ek olarak katılımcıların ailelerinden alınan bilgilere göre herhangi bir işitme kaybı olan, herhangi bir ameliyat kaza veya hastalık sonucu dil, biliş, motor gelişim süreci etkilenmiş olan bireyler çalışmaya dahil edilmemiştir. Daha sonra katılımcıların kısa süreli bellek becerileri Çalışma Belleği Ölçeği'nde yer alan İleri Dönük Sayı Dizisi alt testiyle kısa süreli bellek becerileri, Geriye Dönük Sayı Dizisi alt testiyle değerlendirilmiştir. Ayrıca Erken Okuryazarlık Testi'nin Sesbilgisel Farkındalık alt testleri ile fonolojik farkındalık becerileri, Dinlediğini Anlama alt testi ile dinlediğini anlama becerileri değerlendirilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişki Pearson korelasyon analizleri ile incelenmiştir. Bulgular: Sözel akıcılık becerileri ile kısa süreli bellek becerileri, çalışma belleği becerileri ve dinlediğini anlama becerileri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Ancak sözel akıcılık becerileri ile fonolojik farkındalık becerileri arasında orta düzeyde pozitif yönde bir ilişki olduğu görülmüştür. Sonuç: Çalışma bulguları sözel akıcılık ölçümlerinin yapılacağı çalışmalar ve klinik değerlendirmelerde öncesinde katılımcılarının fonolojik farkındalık becerileri değerlendirilmesinin faydalı olacağını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Semantik akıcılık; fonemik akıcılık; bellek; fonolojik farkındalık; dinlediğini anlama
Objective: In this study, it was aimed to examine the relationship between verbal fluency skills, short-term memory, working memory, phonological awareness and listening comprehension skills in preschool children. Material and Methods: The sample of the study consists of 38 preschool children aged 5 and 6 with typical development. The language skills of the participants were measured with the Turkish Early Language Development Test, and their general development was assessed with the Denver II Developmental Screening Inventory. Participants whose general development and language skills were found to be suitable for their age were included in the study. In addition, according to the information obtained from the families of the participants, individuals who had any hearing loss, whose language, cognition, and motor development processes were affected as a result of any surgery, accident or disease were not included in the study. Participants' short-term memory skills were evaluated with the Forward String subtest in the Short-Term Working Memory Scale, and their working memory skills were examined with the Retrospective String subtest. In addition, Phonological Awareness subtests and phonological awareness skills within the Early Literacy Test, and listening comprehension skills were evaluated with the Listening Comprehension subtest. The relationship between the variables was examined by Pearson correlation analysis. Results: There was no significant relationship between semantic fluency and phonemic fluency and short-term memory, working memory and listening comprehension. It is seen that there is a moderate level positive relationship between semantic fluency and phonemic fluency and phonological awareness. Conclusion: The findings of the study show that it would be beneficial to evaluate the phonological awareness skills of the participants before the studies in which verbal fluency measurements will be made and in clinical evaluations.
Keywords: Semantic fluency; phonemic fluency; memory; phonological awareness; listening comprehension
- Abwender DA, Swan JG, Bowerman JT, Connolly SW. Qualitative analysis of verbal fluency output: review and comparison of several scoring methods. Assessment. 2001;8(3):323-38. [Crossref] [PubMed]
- Chiappe DL, Chiappe P. The role of working memory in metaphor production and comprehension. Journal of Memory and Language. 2007;56(2):172-88. [Crossref]
- Tallberg IM, Ivachova E, Jones Tinghag K, Ostberg P. Swedish norms for word fluency tests: FAS, animals and verbs. Scand J Psychol. 2008;49(5):479-85. [Crossref] [PubMed]
- Oh SJ, Sung JE, Choi SJ, Jeong JH. Clustering and switching patterns in semantic fluency and their relationship to working memory in mild cognitive impairment. Dement Neurocogn Disord. 2019;18(2):47-61. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tunçer AM. Türkçe konuşan yetişkin popülasyonun sözel akıcılık becerilerinin yaş, eğitim ve cinsiyete göre incelenmesi ve sözcük normlarının oluşturulması [Doktora tezi]. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi; 2011. Erişim tarihi: 04.06.2022 [Link]
- Anthony JL, Francis DJ. Development of phonological awareness. Current directions in psychological Science. 2005;14(5):255-9. [Crossref]
- Florit E, Roch M, Altoè G, Levorato MC. Listening comprehension in preschoolers: the role of memory. Br J Dev Psychol. 2009;27(Pt 4):935-51. [Crossref] [PubMed]
- Florit E, Roch M, Levorato MC. Listening text comprehension in preschoolers: A longitudinal study on the role of semantic components. Reading and Writing. 2014;27(5):793-817. [Crossref]
- Kim YS. Direct and mediated effects of language and cognitive skills on comprehension of oral narrative texts (listening comprehension) for children. J Exp Child Psychol. 2016;141:101-20. [Crossref] [PubMed]
- Sat Ş. 7-14 yaş aralığındaki Türkçe konuşan çocukların sözel akıcılık becerilerinin değerlendirilmesi [Doktora tezi]. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi; 2011. Erişim tarihi: 04.06.2022 [Link]
- Tüysüz S. 4-6 yaş aralığındaki çocukların semantik akıcılık becerilerinin incelenmesi [Doktora tezi]. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi; 2011. Erişim tarihi: 04.06.2022 [Link]
- Erden Aki Ş, Alkan B, Demirsöz T, Velibaşoğlu B, Taşdemir T, Piri Erbaş S ve ark. Yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyinin fonemik ve semantik sözel akıcılık testi puanları üzerinde etkisi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2022;33(1).
- Frankenburg WK, Dodds J, Archer P, Shapiro H, Bresnick B. The Denver II: a major revision and restandardization of the Denver Developmental Screening Test. Pediatrics. 1992;89(1):91-7. [Crossref] [PubMed]
- Yalaz K, Anlar B, Bayoğlu B. Denver II Gelişimsel Tarama Testi: Türkiye Standardizasyonu. 2. Baskı. Ankara: Gelişimsel Çocuk Nörolojisi Derneği; 2016.
- Ardila A, Ostrosky-Solís F, Bernal B. Cognitive testing toward the future: The example of semantic verbal fluency (ANIMALS). International Journal of Psychology. 2006;41(5):324-32. [Crossref]
- Guven AG, Cangokce O. Sağlıklı yetişkinlerde okuma ve fonemik-harf akıcılığı üzerinde eğitim düzeyi ve cinsiyetin rolü [The role of education levels and gender on reading and phonemic (initial letter) fluency in healthy adults]. Turk Psikoloji Dergisi. 2006;21(57):109-20. [Link]
- Ergül C, Yılmaz ÇÖ, Demir E. 5-10 yaş grubu çocuklara yönelik geliştirilmiş çalışma belleği ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği [Validity and reliability of the working memory scale for children aged 5-10 years]. Eğitimde Kuram ve Uygulama. 2018;14(2):187-214. [Crossref]
- Kargın T, Ergül C, Büyüköztürk Ş, Güldenoğlu B. Anasınıfı çocuklarına yönelik Erken Okuryazarlık Testi (EROT) geliştirme çalışması [A study for developing the test of early literacy for Turkish kindergarten children]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2016;16(3):237-70. [Link]
- Rosen VM, Engle RW. The role of working memory capacity in retrieval. Journal of Experimental Psychology: General. 1997;126(3);211-27. [Crossref] [PubMed]
- Karakelle S, Ertuğrul Z. Zihin kuramı ile çalışma belleği, dil becerisi ve yönetici işlevler arasındaki bağlantılar küçük (36-48 ay) ve büyük (53-72 ay) çocuklarda farklılık gösterebilir mi?. Turkish Journal of Psychology/Turk Psikoloji Dergisi. 2012;27(70).
- Swanson HL, Ashbaker MH. Working memory, short-term memory, speech rate, word recognition and reading comprehension in learning disabled readers: does the executive system have a role?. Intelligence. 2000;28(1):1-30. [Crossref]
- Marques PDN, Oliveira RM, Correa J. [Formula: see text]Contributions of executive functions and linguistic skills to verbal fluency in children. Child Neuropsychol. 2022;28(8):1031-51. [Crossref] [PubMed]
- Prigatano GP, Gray JA. Predictors of performance on three developmentally sensitive neuropsychological tests in children with and without traumatic brain injury. Brain Inj. 2008;22(6):491-500. [Crossref] [PubMed]
- Sauzéon H, Raboutet C, Rodrigues, Langevin J, Schelstraete S, Feyereisen A, et al. Verbal knowledge as a compensation determinant of adult age differences in verbal fluency tasks over time. Journal of Adult Development. 2011;18(3):144-54. [Crossref]
- Portocarrero JS, Burright RG, Donovick PJ. Vocabulary and verbal fluency of bilingual and monolingual college students. Arch Clin Neuropsychol. 2007;22(3):415-22. [Crossref] [PubMed]
- Rosselli M, Ardila A, Araujo K, Weekes VA, Caracciolo V, Padilla M, et al. Verbal fluency and repetition skills in healthy older Spanish-English bilinguals. Appl Neuropsychol. 2000;7(1):17-24. [Crossref] [PubMed]
- Gathercole SE, Pickering SJ, Knight C, Stegmann Z. Working memory skills and educational attainment: evidence from national curriculum assessments at 7 and 14 years of age. Applied Cognitive Psychology. 2004;18(1):1-16. [Crossref]
- Holmes J, Gathercole SE, Dunning DL. Adaptive training leads to sustained enhancement of poor working memory in children. Dev Sci. 2009;12(4):F9-15. [Crossref]
- Classon E, Löfkvist U, Rudner M, Rönnberg J. Verbal fluency in adults with postlingually acquired hearing impairment. Speech, Language and Hearing, 2014;17(2):88-100. [Crossref]
- Mielnik A, Łockiewicz M, Bogdanowicz M. Semantic and phonological verbal fluency in students with dyslexia. Acta Neuropsychologica. 2015;13(3):253-66. [Link]
- Mengisidou M, Marshall CR. Deficient explicit access to phonological representations explains phonological fluency difficulties in greek children with dyslexia and/or developmental language disorder. Front Psychol. 2019;10:638. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Shareef Z, Östberg P, Hedenius M. Verbal fluency in relation to reading ability in students with and without dyslexia. Applied Psycholinguistics. 2019;40(2):445-72. [Link]
- Ratcliff G, Ganguli M, Chandra V, Sharma S, Belle S, Seaberg E, et al. Effects of literacy and education on measures of word fluency. Brain Lang. 1998;61(1):115-22. [Crossref] [PubMed]
- Bentin S. Phonological awareness, reading, and reading acquisition: A survey and appraisal of current knowledge. Advances in Psychology. 1992;94;193-210. [Crossref]
- Zhang MY, Katzman R, Salmon D, Jin H, Cai GJ, Wang ZY, et al. The prevalence of dementia and Alzheimer's disease in Shanghai, China: impact of age, gender, and education. Ann Neurol. 1990;27(4):428-37. [Crossref] [PubMed]
.: Process List