Meslek etiği, meslek üyelerinin davranışlarını doğruya yönlendirmek için oluşturulmuş kuralları içerir. Sağlık ön lisans programında verilen etik eğitimi, sağlık teknikerlerinin, mesleki görev ve sorumlulukları etik ilkeler çerçevesinde yerine getirebilmelerini amaçlamaktadır. Araştırmada, mesleki etik dersi alan sağlık ön lisans programı öğrencilerinin etik değerlere yatkınlık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kesitsel ve tanımlayıcı tipte tasarlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim öğretim yılında bir vakıf üniversitesinin sağlık ön lisans programına devam eden ve mesleki etik dersi alan tüm öğrenciler (n=876) oluşturmuştur. Örneklem, evreni bilinen örneklem hesaplama yöntemi ile 370 olarak belirlenmiştir. 370 öğrenci üzerinden sağlık ön lisans programlarına göre örnekleme alınacak öğrenci sayısı, tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmaya katılacak öğrenciler, araştırmaya dâhil edilme kriterlerine sahip öğrenciler arasından gelişi güzel örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Veriler; öğrenci bilgi formu ve Etik Değerlere Yatkınlık Ölçeği ile çevrim içi olarak toplanmıştır. Verilerin analizinde; sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, bağımsız örneklem t-testi ve varyans analizi, Cronbach alfa güvenirlik analizi yapılmıştır. Öğrencilerin yaş ortalamaları 18,0±2,44'tür. %76'sı kadın, %24'ü erkektir. Öğrencilerin Etik Değerlere Yatkınlık Ölçeği ve alt boyutlarına ait puan ortalamaları yüksektir. Öğrencilerin cinsiyetlerine ve öğrenim gördükleri sağlık ön lisans programlarına göre ölçek toplam ve alt boyut puan ortalamaları arasında anlamlı fark olmadığı saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar, mesleki etik eğitiminin, sağlık teknikerlerinin etik değerlere yatkınlığını olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda; mesleki etik dersinin tüm lisans ve ön lisans eğitim programlarında zorunlu olarak yer alması, farklı üniversitelerin sağlık ön lisans programlarında öğrenim gören ve dersi alan daha büyük örneklemlerle, farklı araştırma tasarımları (nitel/nicel/karma yöntem vb.) ile araştırmaların, izlem çalışmalarının yapılması önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Meslek etiği; etik değer; etik değerlere yatkınlık; sağlık ön lisans programı; öğrenci
Professional ethics includes rules established to guide the behavior of professional members correctly. The ethics education given in the health associate degree program aims to enable health technicians to fulfill their professional duties and responsibilities within the framework of ethical principles. The aim of the research was to determine the level of predisposition to ethical values of health associate degree program students taking the professional ethics course. The research was designed as crosssectional and descriptive. The population of the research consisted of all students (n=876) who attended the health associate degree program of a foundation university and took the professional ethics course in the 2022-2023 academic year. The sample was determined as 370 using the sample calculation method with a known population. The number of students to be sampled from 370 students according to health associate degree programs was determined by the stratified sampling method. The students who will participate in the research were selected by random sampling method among the students who met the inclusion criteria. Data; It was collected online with the student information form and the Ethical Values Predisposition Scale. In the analysis of data; number, percentage, mean, standard deviation, independent sample t-test and analysis of variance, Cronbach alpha reliability analysis were performed. The average age of the students is 18.0±2.44. 76% are women and 24% are men. The average scores of the students on the Ethical Values Predisposition Scale and its sub-dimensions are high. It was determined that there was no significant difference between the scale total and subscale score averages according to the students' gender and the health associate degree programs they studied. The results obtained show that professional ethics training positively affects the predisposition of health technicians to ethical values. In line with these results; It may be recommended that the professional ethics course be included compulsorily in all undergraduate and associate degree programs, and that research and follow-up studies be conducted with larger samples of students studying and taking the course in the health associate degree programs of different universities, with different research designs (qualitative/quantitative/mixed methods, etc.).
Keywords: Professional ethics; ethical value; predisposition to ethical values; health associate degree program; student
- Baumlin JS, Meyer CA. Positioning ethos in/for the twenty-first century: an introduction to histories of ethos. Humanities. 2018;7(3):78. [Crossref]
- Butts JB, Rich KL. Nursing Ethics: Across the Curriculum and in to Practice. 6th ed. Burlington: Jones & Bartlett Learning; 2022.
- Kırca N, Bademli K, Özgönül ML. Öğrenci hemşirelerin etik değerlere yatkınlık durumlarının belirlenmesi [Determining student nurses' the inclination to ethical values scale]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;23(3):410-7. [Crossref]
- Büken NÖ. Tıpta malpraktis ve etik yönleri. Yaşama dair etikçe bir bakış. Oğuz NY, Tepe H, Büken NÖ, Kucur DK. Biyoetik Terimleri Sözlüğü. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Felsefe Kurum; 2005. p.82-3.
- Rich KL. Introduction to ethics. In: Butts JB, Rich KL, eds. Nursing Ethics: Across the Curriculum and in to Practice. 4th ed. Burlington, MA: Jones & Bartlett Learning; 2016. p.3-31.
- Karaman E. Muhasebe Meslek etiği ve muhasebe meslek mensuplarının etik kurallara bakışı (Balıkesir ili örneği). [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2015. Erişim tarihi: 02.02.2024 [Link]
- Sadykova G, Çetin S, Şahin S, Eflanili B. Kurumsal demokrasi algısının etik değerlere yatkınlık üzerindeki etkisi: sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma [The effect of perception of organizational democracy on susceptibility to ethical values: a research on health employees]. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2021;17(1):33-48. [Link]
- Beauchamp T, Childress J. Principles of Biomedical Ethics: Marking Its Fortieth Anniversary. Am J Bioeth. 2019;19(11):9-12. [Crossref] [PubMed]
- Varkey B. Principles of clinical ethics and their application to practice. Med Princ Pract. 2021;30(1):17-28. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- The Essentials of Baccalaureate Education for Professional Nursing Practice. 2016. Accessed: 02.02.2024 [Link]
- Türk Hemşireler Derneği (THD). Hemşireler için etik ilke ve prensipler [internet]. 2009. [Erişim tarihi: 03.02.2024]. Erişim adresi: [Link]
- Burkhardt MA, Nathaniel AK. Ethics&Issues in Contemporary Nursing-e-book. 1st ed. Elsevier Health Sciences; 2019.
- İştar Işıklı E. Hastane çalışanlarının meslek etiği hakkındaki görüşlerinin ve etik sorunlarının incelenmesi [An investigation of prospective hospital workers' views on occupational ethics and ethical problems]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2018;17(66):861-73. [Crossref]
- Cerit B, Öztürk E. Yoğun bakım hemşirelerinin ahlaki duyarlılığı ile etik karar verebilme düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Determination of the relationship between intensive care nurses' moral sensitivity and ethical decision making level]. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2021;14(2):116-23. [Crossref]
- Kinsella EA, Phelan SK, Park Lala A, Mom V. An investigation of students' perceptions of ethical practice: engaging a reflective dialogue about ethics education in the health professions. Adv Health Sci Educ Theory Pract. 2015;20(3):781-801. [Crossref] [PubMed]
- Singh B. Character education in the 21st century. Journal of Social Studies (JSS). 2019;15(1):1-12. [Crossref]
- Taş F. Üniversite öğrencilerinin etik değerlere yatkınlık durumları ve ilişkili faktörler [Ethical values of the inclination in university students and related factors]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018;15(2):627-42. [Link]
- Ülman YL, Çokar M, Bakırcı N, Topsever P, Artvinli F. Profesyonellik eğitiminde etik ve insan bilimleri, Acıbadem Üniversitesi Örneği [Ethics and human sciences in professionalism education, Acıbadem university example]. Türkiye Biyoetik Derneği Yayınları. 2013;8:89-90. [Link]
- Hakbilen HG, Ince S, Ozgonul ML. Ethical sensitivity of nursing students during a 4-year nursing curriculum in Turkey. Journal of Academic Ethics. 2023;21(1):41-51. [Crossref]
- Yeom HA, Ahn SH, Kim SJ. Effects of ethics education on moral sensitivity of nursing students. Nurs Ethics. 2017;24(6):644-52. [Crossref] [PubMed]
- Hernando A, Diez-Vega I, Lopez Del Hierro M, Martínez-Alsina N, Diaz-Meco R, Busto MJ, et al. Ethical values in college education: a mixed-methods pilot study to assess health sciences students' perceptions. BMC Med Educ. 2018;18(1):289. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Khatiban M, Falahan SN, Amini R, Farahanchi A, Soltanian A. Lecture-based versus problem-based learning in ethics education among nursing students. Nurs Ethics. 2019;26(6):1753-64. [Crossref] [PubMed]
- Boz İ, İnce S. Bakım etiği dersinin öğrenci hemşirelerin etik duyarlılık düzeyine etkisi: Karşılaştırmalı bir çalışma [The effect of caring ethics course on study nurses students? Ethical sensitivity level: a comparative study]. Turkiye Klinikleri Journal of MedicalEthics-Law&History. 2019;27(1):40-7. [Crossref]
- Dehghani A. Factors affecting professional ethics development in students: A qualitative study. Nurs Ethics. 2020;27(2):461-9. [Crossref] [PubMed]
- Üstün Ç, Korhan EA, Yılmaz DU. Hemşirelikte Etik Eğitiminin Etkinliğini Değerlendirme Ölçeği'nin Türkçe geçerlik güvenirlik çalışması [Analysis of Turkish validity and reliability of nursing effectiveness of ethics education scale]. Nobel Medicus. 2018;14(1):31-8. [Link]
- Akbaş M, Tuncer İ, Kadıoğlu S. Lisans düzeyindeki hemşirelik okullarında etik eğitiminin durumu [The status of ethical education at undergraduate level nursing schools]. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2014;7(3):206-11. [Link]
- Görgülü RS, Dinç L. Ethics in Turkish Nursing education programs. Nursing Ethics. 2007;14(6):741-52. [Crossref] [PubMed]
- Kocademir FN, Değerli MNÖ, Altuntaş O. Ergoterapi öğrencilerinin toplumsal duyarlılığı, empati becerileri ve etik değerlere yatkınlığının incelenmesi [Investigation of occupational therapy students' social sensitivity, empathy skills, and susceptibility to ethical values]. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. 2023;11(3):65-74. [Crossref]
- Lee SK. A study on perceptions of vocational ethics and education among dental technicians. Journal of Technologic Dentistry. 2020;42(4):372-8. [Crossref]
- Üzüm B, Özkurt-Sivrikaya S. Meslek yüksekokulu öğrencilerinin etik değerlere yatkınlık düzeyleri (Kocaeli MYO örneği) [Inclination of ethical values of vocational students (Kocaeli vocational school sample)]. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi. 2018;3(1):230-40. [Crossref]
- Kinkle RM. Factors influencing student success in associate degree respiratory therapy programs. Health Professions Education. 2020;6(3):343-53. [Crossref]
- Yükseköğretim Kurulu [İnternet]. [Erişim tarihi: 1 Şubat 2024]. Erişim linki: [Link]
- İstanbul Topkapı Üniversitesi [İnternet]. [Erişim tarihi: 18 Ocak 2024]. Erişim linki: [Link]
- Kaya İ. Etik Değerlere Yatkınlık Ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması [Ethical values appropriation scale: validity and reliability study]. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015;8(41):968. [Crossref]
- Bijani M, Ghodsbin F, Javanmardi Fard S, Shirazi F, Sharif F, Tehranineshat B. An evaluation of adherence to ethical codes among nurses and nursing students. J Med Ethics Hist Med. 2017;10:6. [PubMed] [PMC]
.: Process List