The existence and limits of the duty to care in certain conditions such as unacceptable working conditions, violence towards healthcare workers, and outbreaks are crucial topics in medical ethics. This study aims to determine the thoughts and reasons of future physicians regarding the limits of the duty to care in infectious diseases and poor working conditions. All 266 sixth-year medical students studying at Bursa Uludağ University School of Medicine were included in this cross-sectional study. Data were gathered by a survey form consisting of 10 questions. The questionnaire had 2 parts: one part with questions on individual characteristics (sex, the reason for choosing the medical school, the opinion on occupational risks, whether the physician was exposed to violence and the opinion about the right to health). The second part focused on participants being asked to state their views on vignettes designed to question whether there is a duty to care. Pearson chi-square test was used for statistical analysis of the data. Half of the participants (55.4%) think that the duty to care does not prevail in the 'physical violence' scenario, while 38.7% in 'extreme fatigue', 37.0% in 'time and quantity pressure', 32.4% in 'lack of equipment', 31.1% in 'verbal violence', and 19.8% in 'outbreaks'. Participants who thought they were responsible during outbreaks stated that the duty to care was still valid significantly less in poor working conditions scenarios (p<0.05). In all scenarios, patient rights were the most favourable justification to serve (28.4%). Outbreaks along with poor working conditions in healthcare can negatively affect the duty to care. Especially during a pandemic, healthcare workers' burnout should be taken into account; their rights should be protected, efficient measures should be taken to prevent violence, to provide the necessary equipment and a positive working environment by the institutions and authorities.
Keywords: Duty to care; communicable diseases; COVID-19; working conditions; medical ethics
Olumsuz çalışma koşulları, sağlık çalışanlarına yönelik şiddet, salgın hastalıklar gibi bazı durumlarda, bakım yükümlülüğünün varlığı ve sınırları tıp etiğinde önemli bir tartışma konusudur. Bu çalışmanın amacı, geleceğin hekimlerinin bulaşıcı hastalık ve olumsuz çalışma koşullarında hizmet sunma yükümlülüğünün sınırlarına ilişkin düşüncelerini ve gerekçelerini saptamaktır. Kesitsel tipteki bu araştırmaya, Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesinde öğrenimini sürdüren son sınıf 266 tıp öğrencisinin tamamı dâhil edilmiştir. Veriler, 10 sorudan oluşan bir anket formu ile toplanmıştır. Anket, 2 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, demografik sorular içermektedir (cinsiyet, tıp fakültesini seçme nedeni, mesleki riskleri bilme, şiddete maruz kalıp kalmadığı ve sağlık hakkına dair düşüncesi). İkinci bölümde, kurgulanan senaryolara ilişkin katılımcıların hizmet sunma yükümlülüğünün olup olmadığına dair görüşlerini belirtmeleri istenmiştir. Verilerin istatistiksel analizi için Pearson ki-kare testi kullanıldı. Katılımcıların %55,4'ü 'fiziksel şiddet' senaryosunda, %38,7'si 'aşırı yorgunluk', %37,0'ı 'zaman ve sayı baskısı', %32,4'ü 'yetersiz malzeme', %31,1'i 'sözlü şiddet' ve %19,8'i 'bulaşıcı hastalık salgınları' senaryosunda hizmet sunma yükümlülüğünün devam etmediğini düşünmektedir. Bulaşıcı hastalık salgınlarında yükümlü olduklarını düşünen katılımcılar, olumsuz çalışma koşulları senaryolarında hizmet sunma yükümlülüğünün anlamlı derecede daha az olduğunu belirtmişlerdir (p<0,05). Tüm senaryolarda en çok hasta hakları (%28,4) gerekçesi işaretlenmiştir. Sağlık hizmetlerindeki olumsuz çalışma koşullarıyla birlikte bulaşıcı salgınlar, hizmet sunma yükümlülüğünü negatif yönde etkileyebilir. Özellikle bir pandemi döneminde sağlık çalışanlarının tükenmişliği göz önünde bulundurulmalı, sağlık çalışanlarının hakları korunmalı, sağlıkta şiddetin önlenmesi için etkin önlemler alınmalı, kurum ve yetkililer tarafından gerekli ekipman sağlanarak, olumlu bir çalışma ortamı sağlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Hizmet sunma yükümlülüğü; bulaşıcı hastalıklar; COVID-19; çalışma koşulları; tıp etiği
- Poon LL, Guan Y, Nicholls JM, Yuen KY, Peiris JS. The aetiology, origins, and diagnosis of severe acute respiratory syndrome. Lancet Infect Dis. 2004;4(11):663-71. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Civaner M. Hekimin bulaşıcı hastalık taşıyan hastaya sağlık hizmeti sunma ödevi: nereye kadar? [Physician's duty to provide care to the infected patient: where is the limit?]. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2007;15(3):166-75. [Link]
- Amnesty International [Internet]. © 2021 Amnesty International [Cited: 9 March 2021]. Exposed, silenced, attacked: failures to protect health and essential workers during the COVID-19 pandemic. Available from: [Link]
- Coppola N, De Pascalis S, Onorato L, Calò F, Sagnelli C, Sagnelli E. Hepatitis B virus and hepatitis C virus infection in healthcare workers. World J Hepatol. 2016;8(5):273-81. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gillon R. Refusal to treat AIDS and HIV positive patients. Br Med J (Clin Res Ed). 1987;294(6583):1332-3. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Malm H, May T, Francis LP, Omer SB, Salmon DA, Hood R. Ethics, pandemics, and the duty to treat. Am J Bioeth. 2008;8(8):4-19. [Crossref] [PubMed]
- Rolfsen ML. Duty to care: ethical analysis of the physician's response to an influenza pandemic. J La State Med Soc. 2008;160(3):164, 166-70. [PubMed]
- Ruderman C, Tracy CS, Bensimon CM, Bernstein M, Hawryluck L, Shaul RZ, et al. On pandemics and the duty to care: whose duty? Who cares? BMC Med Ethics. 2006;7:E5. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Compton S, Sarraf-Yazdi S, Rustandy F, Radha Krishna LK. Medical students' preference for returning to the clinical setting during the COVID-19 pandemic. Med Educ. 2020;54(10):943-50. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tempski P, Arantes-Costa FM, Kobayasi R, Siqueira MAM, Torsani MB, Amaro BQRC, et al. Medical students' perceptions and motivations during the COVID-19 pandemic. PLoS One. 2021;16(3):e0248627. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lazarus G, Findyartini A, Putera AM, Gamalliel N, Nugraha D, Adli I, et al. Willingness to volunteer and readiness to practice of undergraduate medical students during the COVID-19 pandemic: a cross-sectional survey in Indonesia. BMC Med Educ. 2021;21(1):138. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Magklara E, Angelis S, Solia E, Katsimantas A, Kourlaba G, Kostakis G, et al. The role of medical students during COVID-19 era. A review. Acta Biomed. 2021;92(1):e2021032. [PubMed] [PMC]
- Lincango-Naranjo E, Espinoza-Suarez N, Solis-Pazmino P, Vinueza-Moreano P, Rodriguez-Villafuerte S, Lincango-Naranjo J, et al. Paradigms about the COVID-19 pandemic: knowledge, attitudes and practices from medical students. BMC Med Educ. 2021;21(1): 128. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Qureshi K, Gershon RR, Sherman MF, Straub T, Gebbie E, McCollum M, et al. Health care workers' ability and willingness to report to duty during catastrophic disasters. J Urban Health. 2005;82(3):378-88. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Civaner M, Arda B. Can "presumed consent" justify the duty to treat infectious diseases? An analysis. BMC Infect Dis. 2008;8:29. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Schluger NW. Suppose they gave an epidemic and nobody came? Am J Bioeth. 2008;8(8):23-5. [Crossref] [PubMed]
- Türk Tabipleri Birliği. Türk Tabipleri Birliği Etik Bildirgeleri. 1. Baskı. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 2010. [Link]
- Swazo NK, Talukder MMH, Ahsan MK. A Duty to treat? A Right to refrain? Bangladeshi physicians in moral dilemma during COVID-19. Philos Ethics Humanit Med. 2020;15(1):7. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- The New York Times [Internet]. © 2021 The New York Times Company [Cited: 21 February 2021]. As coronavirus overruns Russia, doctors are dying on the front lines. Available from: [Link]
- The Lancet. COVID-19: protecting health-care workers. Lancet. 2020;395(10228):922. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- The Globe and Mail [Internet]. © Copyright 2021 The Globe and Mail Inc [Cited: 18 February 2021]. The moral obligations of our health care workers in a pandemic. Available from: [Link]
- thebjmopinion [Internet]. © BMJ Publishing Group Limited 2021 [Cited: 20 February 2021]. The duty to treat: where do the limits lie? Available from: [Link]
- Geppert CMA. The duty to care and its exceptions in a pandemic. Fed Pract. 2020;37(5):210-1. [PubMed] [PMC]
- Vento S, Cainelli F, Vallone A. Violence against healthcare workers: a worldwide phenomenon with serious consequences. Front Public Health. 2020;8:570459. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- World Medical Association [Internet]. © 2021 The World Medical Association, Inc [Cited: 27 February 2021]. World Medical Association Condemns Attacks on Health Care Professionals. Available from: [Link]
- Yalınbaş SS, Bulut F, Civaner M. Sağlıkta şiddet tıp öğrencilerinin mesleğe ve hastalara bakışını nasıl etkiliyor? Bir fakülte örneği [How does violence towards healthcare workers affect students' opinions on their profession and patients? An example from a medical school]. Toplum ve Hekim. 2018;33(2):148-60. [Link]
.: Process List