Amaç: Bu araştırma, kemoterapi alan hastalarda oral mukozitin önlenmesi için hastaların uyguladıkları tamamlayıcı sağlık yöntemlerinin değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntemler: Araştırmanın örneklemini, Ekim 2020 ile Aralık 2020 tarihleri arasında Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Onkoloji Hastanesi tıbbi onkoloji gündüz tedavi ünitesinde kemoterapi alan 100 hasta oluşturmuştur. Veriler, araştırmacılar tarafından hastaların sosyodemografik özellikleri, oral mukozitin önlenmesi ve tedavisi için kullandıkları tamamlayıcı sağlık yöntemlerini belirlemeye yönelik hazırlanan veri toplama formu kullanılarak toplandı. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 59,48±13,56'dır. Hastaların %72'sinin oral mukozit için tamamlayıcı bir tedavi kullandığı, %44'ünün klinik ağız bakımı protokolü hakkındaki düşüncesinin kısmen etkili olduğu saptandı. Hastalar, oral mukozitin önlenmesi amacıyla en fazla sırayla karbonat, elma sirkesi ve karadut kullanmıştır. Hastaların %40,3'ü, kullandıkları tamamlayıcı sağlık yönteminin oral mukoziti iyileştirdiğini ifade etmiştir. Hastaların %63,9'u ağız bakım protokolü ile birlikte tamamlayıcı sağlık yöntemi kullandığını, %91,8'i tamamlayıcı tedaviden olumsuz bir etki görmediğini, %61,1'i tedaviyi sağlık çalışanlarının tavsiye ettiğini, %72,2'si sağlık çalışanlarını, kullandıkları tamamlayıcı sağlık yöntemleri hakkında bilgilendirdiklerini ifade etmişlerdir. Sonuç: Bu araştırmanın sonuçlarına göre kemoterapi alan hastaların birçoğu, oral mukozitin önlenmesi ve tedavisi için tamamlayıcı sağlık yöntemlerini kullanmaktadır. Hastaların çok büyük bir bölümü, tamamlayıcı tedaviden fayda sağladığını ifade etmiştir. Hemşirelerin eğitim müfredatlarına, tamamlayıcı tedaviler hakkında dersler eklenmelidir. Oral mukozit için sıklıkla kullanılan bitkisel ürünlerin iyileştiriciliği ile ilgili deneysel çalışmalar yapılması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Tamamlayıcı tedaviler; stomatit; antineoplastik ajanlar; hemşirelik bakımı
Objective: This study was conducted descriptively to determine the complementary health methods used by patients for the prevention of oral mucositis in patients receiving chemotherapy. Material and Methods: The sample of the study consisted of 100 patients who received chemotherapy in the Necmettin Erbakan University Meram Medical Faculty Oncology Hospital medical oncology day treatment unit between October and December 2020. The data were collected by the data collection form prepared by researchers, to determine the sociodemographic characteristics of the patients and the complementary health methods used for the prevention and treatment of oral mucositis. Results: The average age of the patients was 59.48±13.56. It was found that 72% of the patients used a complementary treatment for oral mucositis, and the opinion of 44% of the clinical oral care protocol was partially effective. Patients used baking soda, apple vinegar and black mulberry, respectively. 40.3% of the patients stated that the complementary health method they use heals oral mucositis. 63.9% of them stated that they used a complementary health method together with the oral care protocol, 91.8% did not see any negative effects from the complementary treatment, 61.1% stated that the treatment was recommended by the health professionals, and 72.2% informed the health workers about the complementary health methods they used. Conclusion: According to the results of this study, most of the patients receiving chemotherapy use complementary health methods for the prevention and treatment of oral mucositis. The vast majority of patients benefited from complementary therapy. Courses on complementary therapies should be added to nurses' education curricula. It is recommended to conduct experimental studies on herbal products curativeness that are frequently used for oral mucositis.
Keywords: Complementary therapies; stomatitis; antineoplastic agents; nursing care
- Lalla RV, Bowen J, Barasch A, Elting L, Epstein J, Keefe DM, et al; Mucositis Guidelines Leadership Group of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer and International Society of Oral Oncology (MASCC/ ISOO). MASCC/ISOO clinical practice guidelines for the management of mucositis secondary to cancer therapy. Cancer. 2014; 120(10):1453-61. Erratum in: Cancer. 2015; 121(8):1339. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Karadakovan A. Semptom yönetimi: mukozit. Can G, editör. Onkoloji Hemşireliği. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2014. p.371-83.
- Barkokebas A, Silva IH, de Andrade SC, Carvalho AA, Gueiros LA, Paiva SM, et al. Impact of oral mucositis on oral-health-related quality of life of patients diagnosed with cancer. J Oral Pathol Med. 2015;44(9):746-51. [Crossref] [PubMed]
- Erdem O, Güngörmüş Z. The effect of royal jelly on oral mucositis in patients undergoing radiotherapy and chemotherapy. Holist Nurs Pract. 2014;28(4):242-6. [Crossref] [PubMed]
- Villa A, Sonis ST. Mucositis: pathobiology and management. Curr Opin Oncol. 2015;27(3): 159-64. [Crossref] [PubMed]
- Al-Ansari S, Zecha JA, Barasch A, de Lange J, Rozema FR, Raber-Durlacher JE. Oral mucositis induced by anticancer therapies. Curr Oral Health Rep. 2015;2(4):202-11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ünal Çubukçu N, Çınar S. Kemoterapi alan kanserli hastalarda oral mukozitler önlenebilir mi? [Can oral mucositis be prevented in patients receiving chemotherapy?]. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2012;2(4):155-63. [Link]
- Riley P, Glenny AM, Worthington HV, Littlewood A, Clarkson JE, McCabe MG. Interventions for preventing oral mucositis in patients with cancer receiving treatment: oral cryotherapy. Cochrane Database Syst Rev. 2015;(12):CD011552. [Crossref] [PubMed]
- Çıtlak K, Kapucu S. Kemoterapi alan hastalarda görülen oral mukozitin önlemesi ve tedavisinde güncel yaklaşımlar: kanıta dayalı uygulamalar [Current approaches to oral mucositis prevention and treatment in patients receiving chemotherapy: evidence-based prac tices]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2015:70-7. [Link]
- Berretta M, Della Pepa C, Tralongo P, Fulvi A, Martellotta F, Lleshi A, et al. Use of complementary and alternative medicine (CAM) in cancer patients: An Italian multicenter survey. Oncotarget. 2017;8(15):24401-14. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- National Center for Complementary and Integrative Health. Complementary alternative, or integrative health: What's in a name. 2017. Erişim Tarihi: (05.05.2021) Erişim linki: [Link]
- Mazokopakis EE, Vrentzos GE, Papadakis JA, Babalis DE, Ganotakis ES. Wild chamomile (Matricaria recutita L.) mouthwashes in methotrexate-induced oral mucositis. Phytomedicine. 2005;12(1-2):25-7. [Crossref] [PubMed]
- Mutluay Yayla E, Izgu N, Ozdemir L, Aslan Erdem S, Kartal M. Sage tea-thyme-peppermint hydrosol oral rinse reduces chemotherapy-induced oral mucositis: A randomized controlled pilot study. Complement Ther Med. 2016;27:58-64. [Crossref] [PubMed]
- Konuk Sener D, Aydin M, Cangur S, Guven E. The effect of oral care with chlorhexidine, vitamin E and honey on mucositis in pediatric intensive care patients: a randomized controlled trial. J Pediatr Nurs. 2019;45:e95-e101. [Crossref] [PubMed]
- Demir Doğan M, Can G, Meral R. Effectiveness of black mulberry molasses in prevention of radiotherapy-induced oral mucositis: a randomized controlled study in head and neck cancer patients. J Altern Complement Med. 2017;23(12):971-9. [Crossref] [PubMed]
- Harman M, Ovayolu N, Ovayolu O. The effect of three different solutions on preventing oral mucositis in cancer patients undergoing stem cell transplantation: a non-randomized controlled trial: A Turkish study - NON-RANDOMISED TRIAL. J Pak Med Assoc. 2019; 69(6):811-6. [PubMed]
- Lima ICGDS, de Fátima Souto Maior L, Gueiros LAM, Leão JC, Higino JS, Carvalho AAT. Clinical applicability of natural products for prevention and treatment of oral mucositis: a systematic review and meta-analysis. Clin Oral Investig. 2021;25(6):4115-24. [Crossref] [PubMed]
- Kav S, Hanoğlu Z, Algıer L. Türkiyede kanserli hastalarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerinin kullanımı: literatür taraması [Use of complementary and alternative medicine by cancer patients in Turkey: a literature review]. Uluslararası Hematoloji-Onkoloji Dergisi. 2008;18(1):32-8. [Link]
- Ben-Arye E, Samuels N, Goldstein LH, Mutafoglu K, Omran S, Schiff E, et al. Potential risks associated with traditional herbal medicine use in cancer care: A study of Middle Eastern oncology health care professionals. Cancer. 2016;122(4):598-610. [Crossref] [PubMed]
- Hall H, Brosnan C, Frawley J, Wardle J, Collins M, Leach M. Nurses' communication regarding patients' use of complementary and alternative medicine. Collegian. 2018;25(3): 285-91. [Crossref]
- Yılmaz MÇ. Mukozit yönetiminde kanıta dayalı uygulamalar [Evidence-based practices for managing mucositis]. International Journal of Hematology and Oncology. 2007;4(17):241-6. [Link]
- Arıkan F, Uçar MA, Kondak Y, Tekeli A, Kartöz F, Özcan K, et al. Reasons for complementary therapy use by cancer patients, information sources and communication with health professionals. Complementary Therapies in Medicine. 2019;44:157-61. [Crossref] [PubMed]
- Karakaoç MD. Onkoloji hastalarının tamam layıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları [The status of oncology patients about using complementary and alternative treatment methods]. Pam Med J. 2020;13:69-80. [Crossref]
- Üstündağ S. Kemoterapi alan kanser hastalarının semptom yönetiminde kullan dıkları tamamlayıcı tedavi yaklaşım larının yaşam kalitesine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi; 2013. (Erişim Tarihi: 01.04.2021) Erişim Linki: [Link]
- Yeter G. Çocuk kanser hastalarında semptomlara yönelik tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanımı [Yüksek Lisans Tezi]. Mersin: Mersin Üniversitesi; 2012. (Erişim Tarihi: 01.04.2021) Erişim Linki: [Link]
- Nazik E, Nazik H, Api M, Kale A, Aksu M. Complementary and alternative medicine use by gynecologic oncology patients in Turkey. Asian Pac J Cancer Prev. 2012;13(1):21-5. [Crossref] [PubMed]
- Balneaves LG, Wong ME, Porcino AJ, Truant TLO, Thorne SE, Wong ST. Complementary and alternative medicine (CAM) information and support needs of Chinese-speaking cancer patients. Support Care Cancer. 2018; 26(12):4151-9. [Crossref] [PubMed]
- Osmanoglu Yurdakul Z, Esenay FI. Complementary and integrative health methods used for the treatment of oral mucositis in children with cancer in Turkey. J Spec Pediatr Nurs. 2019;24(3):e12260. [Crossref] [PubMed]
- Kim K, Kim SH, Ok ON, Kim IR, Lee S, Kim SH, et al. Use of complementary and alternative medicine by lymphoma survivors in South Korea. Eur J Oncol Nurs. 2018;33:91-6. [Crossref] [PubMed]
- Loquai C, Dechent D, Garzarolli M, Kaatz M, Kaehler KC, Kurschat P, et al. Use of complementary and alternative medicine: A multicenter cross-sectional study in 1089 melanoma patients. Eur J Cancer. 2017;71:70-9. [Crossref] [PubMed]
- Güveli H, Uzsoy A, Özlü T, Kenger E, Ergün C. Onkoloji Hastalarında Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Kullanım Sıklığının ve Diyet Yaklaşımlarının Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2021;307-12. [Crossref]
- Samuel CA, Faithfull S. Complementary therapy support in cancer survivorship: a survey of complementary and alternative medicine practitioners' provision and perception of skills. Eur J Cancer Care (Engl). 2014;23(2):180-8. [Crossref] [PubMed]
- Firkins R, Eisfeld H, Keinki C, Buentzel J, Hochhaus A, Schmidt T, et al. The use of complementary and alternative medicine by patients in routine care and the risk of interactions. J Cancer Res Clin Oncol. 2018;144(3):551-7. [Crossref] [PubMed]
- Gok Metin Z, Izgu N, Karadas C, Arikan Donmez A. Perspectives of oncology nurses on complementary and alternative medicine in Turkey: a cross-sectional survey. Holist Nurs Pract. 2018;32(2):107-13. [Crossref] [PubMed]
- Witt CM, Cardoso MJ. Complementary and integrative medicine for breast cancer patients - Evidence based practical recommendations. Breast. 2016;28:37-44. [Crossref] [PubMed]
.: Process List