Hortikültürel terapi, bitkilere ve bitkilerle ilgili faaliyetlere aktif veya pasif katılım yoluyla kişinin sosyal, duygusal, fiziksel, ruhsal, çevresel ve entelektüel iyilik hâlini artıran aktiviteleri kapsayan, eğitimli bir terapist tarafından uygulanan bir terapi türüdür. Bu terapi, ruhsal sağlık sorunu olan kişiler için de terapötik özellik taşımaktadır. Hortikültürel terapi gibi terapötik faaliyetlerin, yaşamdan memnuniyetin artması ve yaşam kalitesinin yükselmesinin yanı sıra depresyon ve anksiyete de azalma dâhil olmak üzere sağlık sonuçları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı olumlu bir etkiye sahip olduğu bilinmektedir. Dünya da farklı bir çok ülkede sağlık kurumlarında hortikültürel terapi bahçesi örneği bulunmaktadır. Ülkelerde mevcut olan bu uygulamalar bu konuya verilen önemi ortaya koymaktadır. Türkiye'de ise son dönemlerde sıkça gündeme gelen bir konu olmasına rağmen bu konuya yeterli önemin verilmediği görülmektedir. Ruh sağlığı ve hastalıkları hemşireliği alanında yeni uygulamalardan biri olan hortikültürel terapi; hastaların emosyonel, fiziksel, sosyal ve bilişsel süreçlerini desteklemektedir. Ruhsal bozukluğu olan bireylerin iş ve uğraşıya yönlendirilmesi, hastaların desteklenmesini, bireylerde anksiyetenin azaltılmasını ya da giderilmesini sağlamaktadır. Bu bağlamda hortikültürel terapi, ruhsal hastalığı olan bireyler için psikiyatri alanında çalışan uzman hemşireler tarafından kullanılabilir. Makale hortikültürel terapi kavramı, terapinin uygulandığı alanın tasarımı ve uygulanma şekli, terapist özellikleri, ruh sağlığı üzerine olan etkileri ve bu terapinin ruh sağlığı hemşireliği alanında kullanımı ile ilgili derleme şeklinde tasarlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Hortikültürel terapi; ruh sağlığı; psikiyatri hemşireliği
Horticultural therapy is a type of therapy administered by a trained therapist that includes activities that enhance a person's social, emotional, physical, spiritual, environmental and intellectual well-being through active or passive participation in plants and plantrelated activities. This therapy is also therapeutic for people with mental health problems. Therapeutic activities such as horticultural therapy are known to have a statistically significant positive effect on health outcomes, including increased life satisfaction and quality of life, as well as reduction in depression and anxiety. There are examples of horticultural therapy gardens in health institutions in many countries around the world. These studies reveal the importance given to the subject. In Türkiye, although it is a topic that has been on the agenda recently, it is seen that this issue is not given sufficient importance. Horticultural therapy, which is one of the new applications in the field of mental health and diseases nursing; It supports patients' emotional, physical, social and cognitive processes. Directing individuals with mental disorders to work and occupation provides support to the patients and reduces or eliminates anxiety in individuals. In this context, horticultural therapy can be used by specialist nurses working in the field of psychiatry for individuals with mental illness. The article is designed as a compilation about the concept of horticultural therapy, the design of the field where the therapy is applied and the way it is applied, the characteristics of the therapist, effects on mental health and the use of this therapy in mental health nursing.
Keywords: Horticultural therapy; mental health; psychiatric nursing
- Uslu A. Zihinsel ve fiziksel engelliler için hortikültürel terapi [The horticultural therapy for the people with mentally and physically disabilities]. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi. 2008;(1):5-24. [Link]
- Scott TL. Horticultural therapy. In: Pachana N, ed. Encyclopedia of Geropsychology. 1st ed. Singapore: Springer; 2015. p.1-5. [Crossref]
- Barut B, Kara Y. Ekolojik sosyal hizmet perspektifinden hortikültürel terapi [Horticultural therapy from ecological social work perspective]. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2020;31(1):218-40. [Crossref]
- Söderback, I, Söderström M, Schälander E. Horticultural therapy: the 'healing garden'and gardening in rehabilitation measures at Danderyd Hospital Rehabilitation Clinic, Sweden. Pediatric Rehabilitation. 2004;7(4):245-60. [Crossref] [PubMed]
- Capra CL, Haller RL, Kennedy KL. Introduction to the profession of horticulturel therapy. In: Haller RL, Kennedy KL, Capra CL, eds. The Profession and Practice of Horticulturel Therapy. 1st ed. Boca Raton: Taylor & Francis Group; 2019; p:3-23. [Crossref]
- Bulut Y, Göktuğ TH. Sağlık bulma yönünde çevresel bir etken olarak iyileştirme bahçeleri [Healing gardens as an environmental factor to be fit]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2006;23(2):9-15. [Link]
- Ulrich R, Simons RF, Losito BD, Fiorito E, Miles MA, Zelson M. Stress recovery during exposure to natural and urban environments. Journal of Environmental Psychology. 1991;11(3):201-30. [Crossref]
- Scott TL, Jao YL, Tulloch K, Yates E, Kenward O, Pachana NA. Well-being benefits of horticulture-based activities for community dwelling people with dementia: a systematic review. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(17):10523. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- American Horticultural Therapy Association (AHTA) 2015, Definitions and positions, (ET: 10.02.2024). Erişim linki: [Link]
- Zhao Y, Liu Y, Wang Z. Effectiveness of horticultural therapy in people with dementia: A quantitative systematic review. J Clin Nurs. 2022;31(13-4):1983-97. [Crossref] [PubMed]
- Uslu A, Shakouri N. Zihinsel ve fiziksel engelliler için hortikültürel terapi [Horticulture therapy for the mental and physical disabled]. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2012;12(1):134-43. [Link]
- Yavaş R, Aslan E, Açıkça F, Özer M, Çalışkan AB, Kuyumcu FÇ. Bakım merkezlerinde bir sosyalleşme aracı olarak hortikültürel terapinin kullanımı [Use of horticultural therapy as a socialization tool in care centers]. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi. 2020;20(1):223-31. [Link]
- Haller RL. The framework. In: Haller RL, Capra CL, eds. Horticultural Therapy Methods: Connecting People and Plants in Health Care, Human Services, and Therapeutic Programs. 2nd ed. Boca Raton: CRC Press; 2016. p.17-25. [Crossref]
- Cipriani J, Benz A, Holmgren A, Kinter D, McGarry J, Rufino GA. Systematic review of the effects of horticultural therapy on persons with mental health conditions. Occupational Therapy in Mental Health. 2017;33(1):47-69. [Crossref]
- Açıksöz S, Bollukcu P, Gökçe GC, Yar ZS. Zihinsel ve ruhsal engellilere yönelik terapi bahçeleri: özel bakım merkezleri örneği. International Science and Technology Conference 2016; Vienna-Austria, July: 13-15. [Link]
- Yılmaz M, Özcan A. Psikiyatri hemşireliğinin geleceği [Future of psychiatric nursing]. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;9(1):53-9. [Link]
- Şahin N, Aydın D, Akay B. Hemşirelik öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumlarının değerlendirilmesi [The attitudes of nursing students towards holistic complementary and alternative medicine]. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;8(1):21-6. [Link]
- National Parks. Design Guidelines for Therapeutic Gardens in Singapore. National Parks Board. 2017. [Link]
- Starling LA, Waliczek TM, Haller R, Brown BJ, Malone R, Mitrione S. Job task analysis survey for the horticultural therapy profession. Hort Technology. 2014;24(6):645-54. [Crossref]
- Murphy PM. Development and evaluation of domain referenced items for professionals in horticultural therapy [Doctoral dissertation]. Manhattan: Kansas State University; 1982. [Cited: October 6, 2023]. Available from: [Link]
- Horticultural Therapy Institute 2018, Horticultural Therapy Careers. [Cited: 10.02.2024]. Erişim linki: [Link]
- Çam O. Ruh sağlığı ve hastalıklarına genel bakış. Çam O, Engin E, editörler. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Bakım Sanatı. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi; 2014. p.3-15.
- Soga M, Gaston KJ, Yamaura Y. Gardening is beneficial for health: A meta-analysis. Prev Med Rep. 2016;5:92-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Siu AMH, Kam M, Mok I. Horticultural therapy program for people with mental illness: a mixed-method evaluation. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(3):711. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tu HM. Effect of horticultural therapy on mental health: a meta‐analysis of randomized controlled trials. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing. 2022;29(4):603-15. [Crossref] [PubMed]
- Ascencio J. Horticultural therapy as an intervention for schizophrenia: A review. Alternative and Complementary Therapies. 2019;25(4):194-200. [Crossref]
- Maebara K, Goto Y, Yaeda J. The functions of vocational rehabilitation using agriculture in Japan. Disability, CBR & Inclusive Development. 2021;32(3):91-104. [Crossref]
- Barley EA, Robinson S, Sikorski J. Primary-care based participatory rehabilitation: users' views of a horticultural and arts project. Br J Gen Pract. 2012;62(595):e127-34. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lo SKL, Lam WYY, Kwan RYC, Tse MMY, Lau JKH, Lai CKY. Effects of horticultural therapy: Perspectives of frail and pre-frail older nursing home residents. Nurs Open. 2019;6(3):1230-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kam MC, Siu AM. Evaluation of a horticultural activity programme for persons with psychiatric illness. Hong Kong Journal of Occupational Therapy. 2012;20(2):80-6. [Crossref]
- Liu Y, Bo L, Sampson S, Roberts S, Zhang G, Wu W. Horticultural therapy for schizophrenia. Cochrane Database Syst Rev. 2014;2014(5):CD009413. [PubMed] [PMC]
- Detweiler MB, Sharma T, Detweiler JG, Murphy PF, Lane S, Carman J, et al. What is the evidence to support the use of therapeutic gardens for the elderly? Psychiatry Investig. 2012;9(2):100-10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Najjar AH, Foroozandeh E, Gharneh AAH. Horticulture therapy Effects on memory and psycho-logical symptoms of depressed male outpatients. Iranian Rehabilitation Journal. 2018;16(2):147-54. [Crossref]
- Kim KH, Park SA. Horticultural therapy program for middle-aged women's depression, anxiety, and self-identify. Complementary Therapies in Medicine. 2018;39:154-9. [Crossref] [PubMed]
- Nicholas SO, Giang AT, Yap PLK. The effectiveness of horticultural therapy on older adults: a systematic review. J Am Med Dir Assoc. 2019;20(10):1351.e1-.e11. [Crossref] [PubMed]
- Lu LC, Lan SH, Hsieh YP, Yen YY, Chen JC, Lan SJ. Horticultural therapy in patients with dementia: a systematic review and meta-analysis. Am J Alzheimers Dis Other Demen. 2020;35:1533317519883498. [Crossref] [PubMed]
.: Process List