Sağlık ve Sosyal Boyutlarıyla Evde Bakım Özel Sayısı
.: ORIGINAL RESEARCH
Hastasına Evde Bakım Veren Aile Bakım Vericilerinin Güçlendirilmesi: Sistematik Derleme
Empowerment of Family Caregivers Who Provide Patient Care at Home: A Systematic Review
Turkiye Klinikleri J Public Health Nurs-Special Topics. 2016;2(3):60-72
Article Language: TR
ÖZET
Amaç: Yaşamın herhangi bir döneminde aileden birinin bağımlı/engelli olması ve evde aile bireylerinden birisinin bakımına gereksinim duyması kaçınılmazdır. Evde ailesi tarafından bakıma gereksinim duyan gruplar; yaşlılar, engelliler, post-operatif dönem hastaları, kanser hastaları, otizmli çocuklar, psikiyatrik sorunu olan bireyler gibi kısa ya da uzun dönem bakım gerektiren farklı bağımlılık düzeyindeki bireylerden oluşabilir. Aile bakım verici; hasta ya da engelli/bağımlı olan kişi için bakım sağlayan kişidir. Literatürde, bağımlı ya da engelli bireylerin bakımını üstlenen aile bireylerinin yaşadığı yükler ve güçlükleri, ailelerin yaşadıkları sorunları tanımlayan, eğitim, telefonla destek, sanatsal aktivitelerle aileleri güçlendirmeye yönelik girişimlerin etkilerini eğerlendiren çok sayıda çalışma yapılmıştır. Eğitim, destek, psikoterapi ve bakım verme görevine geçici olarak ara verme gibi müdahalelerin bakım verme zorluğunu ve yükünü azaltmada büyük etkisi olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmanın amacı hastasına evde bakım veren aile bireylerini güçlendirmeye yönelik yürütülen tamamlanmış deneysel çalışmaların sonuçlarını ve yapılan girişimlerin etkililiğini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Araştırmaya dahil etme ölçütleri; yayın dili Türkçe ya da İngilizce, 2011-2016 yılları arasında hakemli ve akademik dergilerde yayınlanmış, deneysel çalışma tipinde (study protocol olmayan), tam metnine ulaşılabilen, çalışmanın katılımcıları bağımlı ya da engelli bir aile üyesine bakım veren ve evde hastasına bakım veren aile bakım vericilere odaklanmış, aile bakım vericilerin fiziksel, psikolojik ve sosyal sağlık boyutlarından herhangi birine yönelik olarak sorunları azaltma, yükü azaltma, güçlendirme ya da destek sağlama anlamında bilgi, tutum ve davranışları etkilemeye yönelik çalışmalar olarak belirlenmiştir. Araştırmaya dahil etme ölçütlerine uyan 23 deneysel çalışma değerlendirilmeye alınmıştır. Bulgular: Çalışmaların girişim tipleri incelendiğinde; psikososyal destek sağlayan dokuz, eğitim veren üç, varolan hizmetlerin organizasyonunu sağlayan iki, internet kursu veren bir, hemşirelik bakımı veren bir, uğraşı terapisi veren bir, hem eğitim hem de psikososyal destek sağlayan dört, psikososyal destek ve yogayı beraber uygulayan bir, eğitim-psikososyal destek-hizmet organizasyonunu bir arada uygulayan bir çalışma tespit edilmiştir. Bu çalışmalardan 21'inde yapılan girişim deney grubunda istatistiksel olarak etkili bulunmuştur. Sonuç: Bağımlı hastalara evde sağlık bakımı verilirken aile bakım vericilerinin bakımı da ele alınmalı ve onları güçlendirmede etkili olan kanıt temelli girişimler kullanılmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Aile bakım vericiler; evde bakım; bakım verenlerin bakımı; güçlendirme
Amaç: Yaşamın herhangi bir döneminde aileden birinin bağımlı/engelli olması ve evde aile bireylerinden birisinin bakımına gereksinim duyması kaçınılmazdır. Evde ailesi tarafından bakıma gereksinim duyan gruplar; yaşlılar, engelliler, post-operatif dönem hastaları, kanser hastaları, otizmli çocuklar, psikiyatrik sorunu olan bireyler gibi kısa ya da uzun dönem bakım gerektiren farklı bağımlılık düzeyindeki bireylerden oluşabilir. Aile bakım verici; hasta ya da engelli/bağımlı olan kişi için bakım sağlayan kişidir. Literatürde, bağımlı ya da engelli bireylerin bakımını üstlenen aile bireylerinin yaşadığı yükler ve güçlükleri, ailelerin yaşadıkları sorunları tanımlayan, eğitim, telefonla destek, sanatsal aktivitelerle aileleri güçlendirmeye yönelik girişimlerin etkilerini eğerlendiren çok sayıda çalışma yapılmıştır. Eğitim, destek, psikoterapi ve bakım verme görevine geçici olarak ara verme gibi müdahalelerin bakım verme zorluğunu ve yükünü azaltmada büyük etkisi olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmanın amacı hastasına evde bakım veren aile bireylerini güçlendirmeye yönelik yürütülen tamamlanmış deneysel çalışmaların sonuçlarını ve yapılan girişimlerin etkililiğini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Araştırmaya dahil etme ölçütleri; yayın dili Türkçe ya da İngilizce, 2011-2016 yılları arasında hakemli ve akademik dergilerde yayınlanmış, deneysel çalışma tipinde (study protocol olmayan), tam metnine ulaşılabilen, çalışmanın katılımcıları bağımlı ya da engelli bir aile üyesine bakım veren ve evde hastasına bakım veren aile bakım vericilere odaklanmış, aile bakım vericilerin fiziksel, psikolojik ve sosyal sağlık boyutlarından herhangi birine yönelik olarak sorunları azaltma, yükü azaltma, güçlendirme ya da destek sağlama anlamında bilgi, tutum ve davranışları etkilemeye yönelik çalışmalar olarak belirlenmiştir. Araştırmaya dahil etme ölçütlerine uyan 23 deneysel çalışma değerlendirilmeye alınmıştır. Bulgular: Çalışmaların girişim tipleri incelendiğinde; psikososyal destek sağlayan dokuz, eğitim veren üç, varolan hizmetlerin organizasyonunu sağlayan iki, internet kursu veren bir, hemşirelik bakımı veren bir, uğraşı terapisi veren bir, hem eğitim hem de psikososyal destek sağlayan dört, psikososyal destek ve yogayı beraber uygulayan bir, eğitim-psikososyal destek-hizmet organizasyonunu bir arada uygulayan bir çalışma tespit edilmiştir. Bu çalışmalardan 21'inde yapılan girişim deney grubunda istatistiksel olarak etkili bulunmuştur. Sonuç: Bağımlı hastalara evde sağlık bakımı verilirken aile bakım vericilerinin bakımı da ele alınmalı ve onları güçlendirmede etkili olan kanıt temelli girişimler kullanılmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Aile bakım vericiler; evde bakım; bakım verenlerin bakımı; güçlendirme
ABSTRACT
Objective: It is inevitable, at any period in life, to have some dependent/disabled family members, or to have family members that need care from other family members. Groups requiring care from their family at home may consist of individuals in different levels of dependency, requiring short or long-term care, such as the elderly, the disabled, postoperative patients, cancer patients, autistic children, and individuals with psychiatric problems. A family caregiver is the person who provides care for the sick or dependent/disabled individual(s). There have been numerous studies in the literature defining the burdens and challenges faced by family members, who undertake the care of dependent/disabled individuals, including the problems faced by the family, and assessing the impact of initiatives aimed at strengthening the families, including training, telephone support, and art activities. Interventions, such as a temporary break from the training, support, psychotherapy, and care giving tasks have a great impact on reducing the burden and difficulties of providing care. The aim of this study was to evaluate the results of completed experimental studies that were conducted to strengthen the family members who provide care at home for patients and to evaluate the effectiveness of the initiatives. Material and Methods: This study's inclusion criteria are determined as, being published in academic and refereed journals between years 2011 and 2016, being published in Turkish or English language, being in experimental study type (not study protocol), having full texts available, participants of which giving care to dependent or disabled family member and being focused on family caregivers giving care to a family member at home, being studies aiming at affecting knowledges, attitudes and behaviors that reduce problems, reduce burden, strengthen or support any of physical, psychological and social health dimensions of family caregivers. This systematic review study evaluated twenty three experimental studies thereby meeting the criteria for inclusion in research. Results: The intervention-types of the studies were examined and revealed that there were nine studies providing psychosocial support, three studies providing training, two studies organizing the existing services, one study offering online courses, one offering nursing care, one providing occupational therapy, four providing both education and psychosocial support, one implementing psychosocial support and yoga together, and one study implementing educational-psychological support and service organizations. The interventions in twenty-one of these studies were found to be statistically significant in the experimental groups that were evaluated. Conclusion: Moreover, while the dependent patients were given at home health care, the care given by family caregivers should be considered and evidence-based interventions should be used to strengthen them, which has proven to be quite effective.
Keywords: Family caregivers; home care; caregivers' care; empowerment
Objective: It is inevitable, at any period in life, to have some dependent/disabled family members, or to have family members that need care from other family members. Groups requiring care from their family at home may consist of individuals in different levels of dependency, requiring short or long-term care, such as the elderly, the disabled, postoperative patients, cancer patients, autistic children, and individuals with psychiatric problems. A family caregiver is the person who provides care for the sick or dependent/disabled individual(s). There have been numerous studies in the literature defining the burdens and challenges faced by family members, who undertake the care of dependent/disabled individuals, including the problems faced by the family, and assessing the impact of initiatives aimed at strengthening the families, including training, telephone support, and art activities. Interventions, such as a temporary break from the training, support, psychotherapy, and care giving tasks have a great impact on reducing the burden and difficulties of providing care. The aim of this study was to evaluate the results of completed experimental studies that were conducted to strengthen the family members who provide care at home for patients and to evaluate the effectiveness of the initiatives. Material and Methods: This study's inclusion criteria are determined as, being published in academic and refereed journals between years 2011 and 2016, being published in Turkish or English language, being in experimental study type (not study protocol), having full texts available, participants of which giving care to dependent or disabled family member and being focused on family caregivers giving care to a family member at home, being studies aiming at affecting knowledges, attitudes and behaviors that reduce problems, reduce burden, strengthen or support any of physical, psychological and social health dimensions of family caregivers. This systematic review study evaluated twenty three experimental studies thereby meeting the criteria for inclusion in research. Results: The intervention-types of the studies were examined and revealed that there were nine studies providing psychosocial support, three studies providing training, two studies organizing the existing services, one study offering online courses, one offering nursing care, one providing occupational therapy, four providing both education and psychosocial support, one implementing psychosocial support and yoga together, and one study implementing educational-psychological support and service organizations. The interventions in twenty-one of these studies were found to be statistically significant in the experimental groups that were evaluated. Conclusion: Moreover, while the dependent patients were given at home health care, the care given by family caregivers should be considered and evidence-based interventions should be used to strengthen them, which has proven to be quite effective.
Keywords: Family caregivers; home care; caregivers' care; empowerment
.: Process List