Amaç: Bu araştırma Marmara Bölgesi'nde bir il merkezindeki kamu hastanelerinde görev yapan cerrahi hemşirelerinin, vicdan stresi ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla gerçekleştirildi. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı, ilişki arayıcı tipte ve çok merkezli olarak yürütülen araştırma gerekli kurum ve etik kurul izinleri alındıktan sonra araştırmaya katılmayı kabul eden 245 hemşire ile tamamlandı. Veriler ''Sosyodemografik ve Mesleki Özellikler Soru Formu'', ''Vicdan Stresi Ölçeği'' ve ''Tükenmişlik Ölçeği'' kullanılarak toplandı. Bulgular: Araştırmada Tükenmişlik Ölçeği ortalaması 4,04±1,10, Vicdan Stresi Ölçeği ortalaması 68,90±44,08 olarak belirlendi. Cerrahi hemşirelerinde Tükenmişlik Ölçeği ve Vicdan Stresi Ölçeği ve alt boyutları arasında (p<0,05) istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu görüldü. Tükenmişlik Ölçeği ile Vicdan Stresi Ölçeği ve dış faktör alt boyutları arasında (0,4<r<0,5; p<0,05) istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü, orta düzeyde; Tükenmişlik Ölçeği ile Vicdan Stresi Ölçeği'nin iç faktör alt boyutu arasında (0,3<r<0,4; p<0,05) ise istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü zayıf düzeyde bir ilişki olduğu belirlendi. Sonuç: Araştırma sonucunda, cerrahi hemşirelerinin vicdan stresi düzeyi arttıkça tükenmişlik düzeylerinin de arttığı belirlendi. Kadın olmanın vicdan stresini, mesleği isteyerek seçmenin tükenmişliği, mesleği kendine uygun bulmanın ise hem vicdan stresini hem de tükenmişliği etkilediği görüldü.
Anahtar Kelimeler: Cerrahi hemşireliği; tükenmişlik; vicdan stresi
Objective: This research was carried out to determine the relationship between the stress of conscience and burnout levels of surgical nurses working in public hospitals in a city center in Marmara Region. Material and Methods: This descriptive, correlational and multicenter research was completed with 245 nurses who agreed to participate in the study after obtaining the necessary institutional and ethical board permissions. The data were collected using the ''Sociodemographic and Occupational Characteristics Questionnaire'', ''Stress of Conscience Scale" and the ''Burnout Scale''. Results: The average of the Burnout Scale obtained from the research is 4.04±1.10, the average of the stres of conscience scale is 68.90±44.08. It was observed that there was a statistically significant relationship between the Burnout Scale and the Stress of Conscience Scale and its sub-dimensions (p<0.05) in surgical nurses. It was determined that there was a statistically significant, positive and moderate relationship between the Burnout Scale and the Stress of Conscience Scale and the external factor sub-dimensions (0.4<r<0.5; p<0.05) and it was determined that there was a statistically significant, positive and weak correlation between the burnout scale and the internal factor sub-dimension of the Stress of Conscience scale (0.3<r<0.4; p<0.05). Conclusion: As a result of the research, it was determined that as the level of conscience stress of surgical nurses increased, burnout levels also increased. It was seen that being a woman affected the stress of conscience, choosing the profession willingly, burnout, and finding the profession suitable for oneself affected both the stress of conscience and burnout.
Keywords: Surgical nursing; burnout; stress of conscience
- Akıncı N, Çelebi C. Cerrahi hemşireliğinde etik ilkeler [Ethical principles in surgical nursing]. International Social Sciences Studies Journal. 2019;5(29):272-7. [Crossref]
- Aydın Er R. Cerrahi hemşireliğinde etik. Bülbüloğlu S, Şimşek Yaban Z, eds. Komorbid Hastalıklar ve Cerrahi Bakım. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2022. p. 701-11.
- Temiz Z, Öztürk D, Ünver S, Tohumat ŞG, Akyolcu N, Kanan N, et al. Cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin etik duyarlılıklarının belirlenmesi [Determining ethical sensitivity of nurses employed in surgical units]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;20(2):83-9. [Link]
- Göçmen Baykara Z. Hemşirelik bakımı kavramı [The concept of nursing care]. TJOB. 2014;1(2):92-9. [Crossref]
- Cleary M, Lees D. The role of conscience in nursing practice. Issues Ment Health Nurs. 2019;40(3):281-3. [Crossref] [PubMed]
- Aksoy SD, Mert K, Çetin İ. Vicdan Algısı Ölçeği'nin hemşirelerde Türkçe geçerlilik güvenilirliği [Validity and reliability of the Turkish Conscience Perception Scale in nurses]. MCBU-SBED. 2019;6(3):148-53. [Crossref]
- Türk Dil Kurumu Sözlükleri [İnternet]. © 2022-TDK [Erişim tarihi: 14 Nisan 2024]. Erişim linki: [Link]
- Ford NJ, Austin W. Conflicts of conscience in the neonatal intensive care unit: Perspectives of Alberta. Nurs Ethics. 2018;25(8):992-1003. [Crossref] [PubMed]
- Glasberg AL, Eriksson S, Dahlqvist V, Lindahl E, Strandberg G, Söderberg A, et al. Development and initial validation of the Stress of Conscience Questionnaire. Nurs Ethics. 2006;13(6):633-48. [Crossref] [PubMed]
- Aksoy SD, Mert K, Çetin İ. Vicdan Stresi Ölçeği'nin Türkçe geçerlilik güvenilirliği [Validity and reliability of the Turkish Version of the Stress of Conscience]. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;6(1):7-11. [Crossref]
- Nazari S, Norberg A, Strandberg G, Ahlin J, Ericson-Lidman E, Mazaheri M. Perceptions and stress of conscience in relation to burnout among nursing staff in older people care settings: a cross sectional study. BMC Nursing. 2023;22:379. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Huang L, Zhang QR, Liu X, Cai CF. Stress of conscience and job satisfaction among registered nurses working in China's hospital. J Nurs Sci. 2019;5(3):17-24. [Link]
- Doğan G, Kayır S, Sarıaydın T, Erenler AK. Yoğun bakım ünitesi çalışanları arasında tükenmişlik sendromu ile ilişkili faktörler [Factors associated with burnout syndrome among intensive care unit professionals]. Bozok Tıp Dergisi. 2020;10(1):240-7. [Crossref]
- Özşaker E, Daştı D, Kurcan, Özdemir N, Van Giersbergen MY. Cerrahi hemşirelerinin iş doyumları ve etkileyen faktörler [The job satisfactions of surgical nurses and the affective factors]. OTSBD. 2020;5(1):81-92. [Crossref]
- McMullen PC, Philipsen N. Conscience clauses and refusal to treat: Implications for nurse practitioners. The Journal for Nurse Practitioners. 2017;13(2):138-44. [Crossref]
- Pines AM, Aronson E. Career burnout: causes and cures. New York: Free Press; 1988. [Link]
- Çapri B. Tükenmişlik Ölçeği'nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması [Turkish Adaptation of the Burnout Measure: a reliability and validity study]. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2006;2(1):62-77. [Link]
- Shao T, Zhou KZ. Marketing Research: An Aid To Decision Making. 3rd ed. South-Western: Thomson Learning; 2002.
- Jokwiro Y, Wilson E, Bish M. The extent and nature of stress of conscience among healthcare workers: a scoping review. Appl Nurs Res. 2022;151554. [Crossref] [PubMed]
- Akyüz İ. Hemşirelerin tükenmişlik ve depresyon düzeylerinin çalışma koşulları ve demografik özellikler açısından incelenmesi [Investigation of level of nurses' burnout and depression in terms of working conditions and demographic characteristics]. İİCD. 2015;3(1):21-34. [Link]
- Çatak HŞ. Sağlık çalışanlarında tükenmişlik düzeyinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi Denizli Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi örneği [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Beykent Üniversitesi; 2013. [Erişim Tarihi: 23.08.2024]. [Link]
- Kekeç D, Tan M. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi [Determining the burnout level of the nurses working in intensive care units]. OTHJS. 2021;6(1):64-72. [Crossref]
- Yılmaz E, Arslan S. Dahili kliniklerde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyi ve duygusal emek davranışı ile ilişkisi [Relation of the nurses of ınternal clinics with level of burnout and behavior of emotional labor]. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2017;9(4):289-98. [Crossref]
- Ahlin J, Ericson LE, Strandberg G. Assessments of stress of conscience, burnout and social support amongst care providers in home care and residential care for older people. Scand J Caring Sci. 2022;36(1):131-41. [Crossref] [PubMed]
- Çakır Ö, Tanğ Y. Türkiye'de sağlık çalışanlarında tükenmişlik sendromu: Bir meta analiz çalışması [Burnout syndrome among health workers in Turkey: a meta-analysis study]. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources. 2018;39-59. [Crossref]
- Erdağı S, Özer N. Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin çalışma ortamlarının, hasta güvenliği kültürü algılarının ve tükenmişlik durumlarının incelenmesi [Examining practice environments, patient safety culture perceptions and burnout status of nurses working in surgical clinics]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;18(2):94-106. [Crossref]
- Taycan O, Kutlu L, Çimen S, Aydın N. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerde depresyon ve tükenmişlik düzeyinin sosyodemografik özelliklerle ilişkisi [Relation between sociodemographic characteristics depression and burnout levels of nurse working in a university hospital]. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2006;7(2):100-8. [Link]
- Zhang H, Wang K, Liu Y, Chan DKS. Factors associated with stress of conscience among emergency medical technicians in China. Int J Nurs Pract. 2013;19:89-96. [Crossref] [PubMed]
- Wallin AO, Jakobsson U, Edberg AK. Job strain and stress of conscience among nurse assistants working in residential care. J Nurs Manag. 2015;23(3):368-79. [Crossref] [PubMed]
- Geniş B, Cosar B, Taner ME. Sağlık çalışanlarında ruhsal durumu etkileyen faktörler ve vardiyalı çalışma sisteminin etkileri [Factors affecting mental status and effects of shift work system in healthcare workers]. Psikiyatr Hemşire Dergisi. 2020;11(4):275-83. [Crossref]
- Sahiner P, Aksoy SD. Stress of conscience and affecting factors in midwives in the delivery room. J Nurs Midwifery Sci. 2022;9(2):146-51. [Crossref]
- Yalcin SÖ, Yildirim G, Kadioglu FG, Sertdemir Y. Stress of conscience and burnout among nurses in Turkey. Perspect Psychiatr Care. 2022;58(4):1882-90. [Crossref] [PubMed]
.: Process List