Araştırma, çalışan ve öğrenci hemşirelerin etik duyarlılık düzeyleri ile bunları etkileyen faktörleri belirlemek, 2 grubun etik duyarlılık düzeylerini karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcıilişkisel tipteki araştırma, 01 Ekim 2017-28 Ekim 2018 tarihleri arasında, Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi 4. sınıfında öğrenim gören 197 hemşirelik öğrencisi ve Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde çalışan 105 hemşire ile yürütülmüştür. Veriler, kişisel bilgi formu ve ahlaki duyarlılık anketi ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, oneway ANOVA, independent t-testi ve LSD post hoc testi kullanılmıştır. Ahlaki duyarlılık anketi toplam ölçek puan ortalaması, öğrenci hemşirelerde 92,49±22,02; çalışan hemşirelerde 88,44±22,57 olarak belirlenmiştir. İki grup arasında otonomi, bütüncül yaklaşım ve çatışma alt ölçek puan ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır. Etik bilgi düzey algısı yeterli olan çalışan hemşirelerin, otonomi ve uygulama alt boyutunda; 20-24 yaş arası öğrenci hemşirelerin ise yarar sağlama alt boyutunda etik duyarlılıkları daha yüksektir. Öğrenci ve çalışan hemşirelerin orta düzey etik duyarlılığa sahip olduğu, ancak çalışan hemşirelerin etik duyarlılık düzeylerinin öğrenci hemşirelerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Çalışan hemşirelerin, otonomi ve bütüncül yaklaşım alt boyutunda etik duyarlılıkları; öğrenci hemşirelerin ise çatışma alt boyutunda etik duyarlılıkları daha yüksektir. Çalışan hemşirelerde etik bilgi düzeyi algısı, öğrenci hemşirelerde yaş, etik duyarlılık düzeyinde etkilidir. Öğrenci ve çalışan hemşirelerin ahlaki duyarlılıklarının artırılması için mezun olmadan önce ve sonra etik ile ilgili eğitim programlarının geliştirilmesi ve güçlendirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hemşire; etik; ahlaki duyarlılık; öğrenci
The aim of this study was to determine the ethical sensitivity levels of employed and student nurses and the factors affecting them, and to compare the ethical sensitivity levels of the two groups. The descriptive-relational type of study was conducted between October 1st 2017-28 October 2018 with 197 fourth grade nursing students studying at Ege University Faculty of Nursing and 105 nurses working at Ege University Medical Faculty Hospital. Data were collected by Personal Information Form and Moral Responsibility Questionnaire and analyzed by one-way ANOVA, independent t-test and LSD post hoc.The mean score of the scale was found to be 92,49±22,02 in student nurses and 88,44±22,57 in employed nurses. There was a significant difference between the 2 groups in the mean scores of autonomy, holistic approach and conflict subscale. Employed nurses who have sufficient level of ethics knowledge perception have higher ethical sensitivity in the autonomy and application dimensions and student nurses aged 20-24 in the benefit dimension. Student and employed nurses had a moderate level of ethical sensitivity and the level of ethical sensitivity of employed nurses was higher than students. Employed nurses have higher ethical sensitivity in autonomy and holistic approach, and student nurses have higher ethical sensitivity in conflict. The perception of ethical knowledge level in employed nurses is effective on the level of age and ethical sensitivity in students. It is recommended to develop and strengthen ethical training programs before and after graduation in order to increase the ethical sensitivity of students and employed nurses.
Keywords: Nurse; ethic; moral sensitivity; student
- Gül Ş, Duru-Aşiret G, Bayrak-Kahraman B, Devrez N, Örnek-Büken N. [Investigating ethical decision-making levels of nursing students who did and did not take ethics courses]. HEMAR-G. 2013;15(1):23-31.
- Yıldırım G, Kadıoğlu S. [Basic concepts of ethics and medical ethics]. C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;29(2):7-12.
- Kahriman İ, Yeşilçiçek Çalık K. [Ethical sensitivity of clinical nurses]. GUSBD. 2017;6(3): 111-21.
- Ersoy N, Göz F. The ethical sensitivity of nurses in Turkey. Nurs Ethics. 2001;8(4):299-312. [Crossref] [PubMed]
- Tosun H. [Moral Sensitivity Questionnaire (MSQ): Turkish adaptation of the validity and reliability]. J Contemp Med. 2018;8(4):316-21.
- Aydın Y, Dikmen Y, Kalkan SC. [Research on midwifery student's ethical susceptibility on patient care practice]. J Contemp Med. 2017;7(2):168-74. [Crossref]
- Filizöz B, Mesci G, Aşcı A, Bağcıvan, E. [Nurses' ethical sensitivity: research on central public hospitals in Sivas province]. Turkish Journal of Business Ethics. 2015;8(1):47-66. [Crossref]
- Aksu T, Akyol A. [Investigation of the moral sensibility of nurses in İzmir]. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2011;19(1):16-24.
- Gürdoğan E, Aksoy B, Kınıcı E. [Ethical awareness of of nursing students, and their relationship with professional values]. J Health Nurs Manag. 2018;5(3):147-54.
- Hughes S. Ethical theories and dilemmas. Br J Perioper Nurs. 2002;12(6):211-7. [Crossref] [PubMed]
- Öztürk H, Hintistan S, Kasım S, Candaş B. [Ethical sensitivity of physicians and nurses in intensive care units]. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2009;13(2):77-84.
- Tuvesson H, Lützén K. Demographic factors associated with moral sensitivity among nursing students. Nurs Ethics. 2017;24(7):847-55. [Crossref] [PubMed]
- Karaca T, Yalvaç S. [The moral sensitivity of midwifery students]. JACSD. 2016;6(Summer Issue):48-62. [Crossref]
- Tosun H. [Moral sensitivity questionnaire (MSQ): Turkish adaptation of the validity and reliability]. J Contemp Med. 2018;8(4):316-21.
- Alan S, Gökyıldız Sürücü ŞG, Şenoğlu A, Akça E. [Examining the ethical sensitivity of midwifery and nursing students]. J Midwifery and Health Sci. 2019;2(2):38-44.
- Borhani F, Abbaszadeh A, Hoseinabadi-Farahani MJ. Moral sensitivity and its dimensions in Iranian nursing students. J Med Ethics Hist Med. 2016:9:19. PMID: 28523120
- Karaca T. [The moral sensibility of nursing students]. HSP. 2018;5(1):24-30. [Crossref] [PubMed]
- Kılıç AN, Şimşek N, Arslan Efe D, Şentürk S, Akça D. [Moral sensitivity among senior nursing students in Turkey]. International Journal of Caring Sciences. 2017;10(2):1031-9.
- Parlar Kılıç PS, Karadağ G, Demirel C, Kılıç N. [Analyzing the moral sensitivity and critical thinking tendency of nursing and medical students]. SSS Journal. 2019;5(31):1255-62.
- Park M, Kjervik D, Crandell J, Oerman MH. The relationship of ethics education to moral sensitivity and moral reasoning skills of nursing students. Nurs Ethics. 2012;19(4):568-80. [Crossref] [PubMed]
- Başak T, Uzun Ş, Arslan F. [Investigation of the moral sensibility of intensive care nurses]. Gülhane Tıp Dergisi. 2010;52:76-81.
- Köktürk Dalcalı BK, Şendir M. [Determining the relationship between nurses personal values and their ethical sensitivity]. Florence Nightingale Journal of Nursing. 2016;24(1):1-9. [Crossref]
- Tazegün A, Çelebioğlu A. [Ethical sensitivity levels of pediatric nurses and effective factors]. Journal of Dr. Behcet Uz Children's Hospital. 2016;6(2):97-102.
- Temiz Z, Öztürk D, Ünver S, Tohumat G, Akyolcu N, Kanan N, et al. [Determining ethical sensitivity of nurses employed in surgical units]. Journal of Anatolian Nursing and Health Sciences. 2017;20(2):83-9.
- Ağaçdiken S, Aydoğan A. [Empathic skills and ethical sensitivity relationship in nurses]. GUSBD. 2017;6(2):122-9.
- Daşbilek G, Avşar, G. [Investigation of some variables ethics awareness and personal values of nurses]. J Midwifery and Health Sci. 2016;2(2):45-53.
- Ertuğ N, Aktaş D, Faydalı S, Yalçın O. Ethical sensitivity and related factors of nurses working in the hospital settings. Acta Bioethica. 2014;20(2):265-70. [Crossref]
- Doğan P, Tarhan M, Kürklü A. [The relationship between individualized care perceptions and moral sensitivity levels of nursing students]. HEAD. 2019;16(2):119-24. [Crossref]
- Aydoğan A, Ceyhan Ö. [Moral sensitivity of health care providers in emergency departments]. ACU Sağlık Bil Derg. 2019;10(2):182-9.
.: Process List