.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Risk Düzeyi ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi
Determining the Relationship Between Cardiovascular Risk Level and Healthy Lifestyle Behaviors in Individuals with Type 2 Diabetes
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci.
doi: 10.5336/nurses.2024-103787
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Araştırma, Tip 2 diyabetli bireylerde kardiyovasküler risk düzeyleri ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma bir üniversite hastanesinin endokrinoloji kliniğinde Nisan-Ekim 2022 tarihleri arasında dâhil edilme kriterlerini karşılayan 131 hasta ile kesitsel olarak yapıldı. Araştırma verileri hasta bilgi formu, Framingham risk skoru ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II soru formu ile toplandı. Veriler yüz yüze görüşme tekniği ile 20-25 dk'da toplandı. Veri analizinde; sayı, yüzde, ortalama gibi tanımlayıcı istatistik ile birlikte normal dağılım testinden sonucunda tek yönlü varyans analizi, Mann-Whitney U, Kruskall-Wallis testleri, korelasyon analizinde ise Spearman korelasyon testi kullanıldı. Anlamlılık düzeyi olarak p<0,05 kabul edildi. Bulgular: Araştırmada, katılımcıların Framingham kardiyovasküler risk skoru puan ortalamalarının 10,48±4,52, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği puan ortalamalarının 96,10±17 olduğu belirlendi. Framingham kardiyovasküler risk skoru puan ortalamalarına bakıldığında; ileri yaş, kadın cinsiyeti, bekâr olma, okuryazar olmama, ev hanımı olma, geliri giderine eşit olma, oral antidiyabetik ilaç tedavisi alma, başka kronik hastalığı olma, hipertansiyona sahip olma ve obez olma durumunun ilişkili olduğu bulundu (p<0,05). Ayrıca Framingham kardiyovasküler risk toplam skoru ile yaş, sistolik kan basıncı ve diyastolik kan basıncı ile arasında zayıf pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlendi (p<0,05). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçek puan ortalamalarına bakıldığında; 50 yaş ve üstü, emekli olan, serebrovasküler hastalığı olan katılımcıların ölçek ortalama puanlarının istatistiksel olarak daha düşük olduğu görüldü (p<0,05). Framingham kardiyovasküler risk toplam skoru ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği toplam puan ve alt boyut puanları arasında anlamlı istatistiksel ilişki bulunmadı (p>0,05). Sonuç: Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda hemşirelerin, Tip 2 diyabetli bireylerde; diyabet tedavisine uyum, kronik hastalıkların önlenmesi ve yönetimi, hipertansiyonun denetim altına alınması ve kilo kontrolü gibi önlenebilir kardiyovasküler risk faktörleri konularında hemşirelik girişimlerinin planlanması ve eğitim vermesi önerilir.
Anahtar Kelimeler: Diabetes mellitus; kalp hastalığı risk faktörleri; sağlıklı yaşam biçimi
Amaç: Araştırma, Tip 2 diyabetli bireylerde kardiyovasküler risk düzeyleri ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma bir üniversite hastanesinin endokrinoloji kliniğinde Nisan-Ekim 2022 tarihleri arasında dâhil edilme kriterlerini karşılayan 131 hasta ile kesitsel olarak yapıldı. Araştırma verileri hasta bilgi formu, Framingham risk skoru ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II soru formu ile toplandı. Veriler yüz yüze görüşme tekniği ile 20-25 dk'da toplandı. Veri analizinde; sayı, yüzde, ortalama gibi tanımlayıcı istatistik ile birlikte normal dağılım testinden sonucunda tek yönlü varyans analizi, Mann-Whitney U, Kruskall-Wallis testleri, korelasyon analizinde ise Spearman korelasyon testi kullanıldı. Anlamlılık düzeyi olarak p<0,05 kabul edildi. Bulgular: Araştırmada, katılımcıların Framingham kardiyovasküler risk skoru puan ortalamalarının 10,48±4,52, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği puan ortalamalarının 96,10±17 olduğu belirlendi. Framingham kardiyovasküler risk skoru puan ortalamalarına bakıldığında; ileri yaş, kadın cinsiyeti, bekâr olma, okuryazar olmama, ev hanımı olma, geliri giderine eşit olma, oral antidiyabetik ilaç tedavisi alma, başka kronik hastalığı olma, hipertansiyona sahip olma ve obez olma durumunun ilişkili olduğu bulundu (p<0,05). Ayrıca Framingham kardiyovasküler risk toplam skoru ile yaş, sistolik kan basıncı ve diyastolik kan basıncı ile arasında zayıf pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlendi (p<0,05). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçek puan ortalamalarına bakıldığında; 50 yaş ve üstü, emekli olan, serebrovasküler hastalığı olan katılımcıların ölçek ortalama puanlarının istatistiksel olarak daha düşük olduğu görüldü (p<0,05). Framingham kardiyovasküler risk toplam skoru ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği toplam puan ve alt boyut puanları arasında anlamlı istatistiksel ilişki bulunmadı (p>0,05). Sonuç: Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda hemşirelerin, Tip 2 diyabetli bireylerde; diyabet tedavisine uyum, kronik hastalıkların önlenmesi ve yönetimi, hipertansiyonun denetim altına alınması ve kilo kontrolü gibi önlenebilir kardiyovasküler risk faktörleri konularında hemşirelik girişimlerinin planlanması ve eğitim vermesi önerilir.
Anahtar Kelimeler: Diabetes mellitus; kalp hastalığı risk faktörleri; sağlıklı yaşam biçimi
ABSTRACT
Objective: The research was conducted to determine the relationship between cardiovascular risk levels and healthy lifestyle behaviors in individuals with Type 2 diabetes. Material and Methods: The research was conducted cross-sectionally in the endocrinology clinic of a university hospital between April and October 2022 with 131 patients who met the inclusion criteria. The research data was collected with the Patient information form, Framingham risk score and Healthy Lifestyle Behavior Scale-II questionnaire. Data were collected in 20-25 minutes using face-toface interview technique. In data analysis, one-way analysis of variance, Mann-Whitney U, Kruskall-Wallis tests were used as a result of normal distribution test along with descriptive statistics such as number, percentage, mean, and Spearman Correlation test was used in correlation analysis. p<0.05 was accepted as the significance level. Results: In the study, it was determined that the participants' mean Framingham cardiovascular risk score score was 10.48±4.52, and their Healthy Lifestyle Behavior Scale mean score was 96.10±17. When looking at the Framingham cardiovascular risk score average scores; older age, female gender, being single, being illiterate, being a housewife, having income equal to expenses, receiving oral antidiabetic medication, having another chronic disease, having hypertension and being obese were found to be associated (p<0.05). Additionally, a weak positive significant relationship was determined between the Framingham cardiovascular risk total score and age, systolic blood pressure and diastolic blood pressure (p<0.05). When looking at the healthy lifestyle behaviors scale score averages; It was observed that the average scale scores of participants aged 50 and over, retired, and with cerebrovascular disease were statistically lower (p<0.05). There was no significant statistical relationship between the Framingham cardiovascular risk total score and the Healthy Lifestyle Behaviors Scale total score and subscale scores (p>0.05). Conclusion: It is recommended that nurses plan nursing interventions and provide training on preventable cardiovascular risk factors such as compliance with diabetes treatment, prevention and management of chronic diseases, control of hypertension and weight control in individuals with Type 2 Diabetes.
Keywords: Diabetes mellitus; heart disease risk factor; healthy lifestyle
Objective: The research was conducted to determine the relationship between cardiovascular risk levels and healthy lifestyle behaviors in individuals with Type 2 diabetes. Material and Methods: The research was conducted cross-sectionally in the endocrinology clinic of a university hospital between April and October 2022 with 131 patients who met the inclusion criteria. The research data was collected with the Patient information form, Framingham risk score and Healthy Lifestyle Behavior Scale-II questionnaire. Data were collected in 20-25 minutes using face-toface interview technique. In data analysis, one-way analysis of variance, Mann-Whitney U, Kruskall-Wallis tests were used as a result of normal distribution test along with descriptive statistics such as number, percentage, mean, and Spearman Correlation test was used in correlation analysis. p<0.05 was accepted as the significance level. Results: In the study, it was determined that the participants' mean Framingham cardiovascular risk score score was 10.48±4.52, and their Healthy Lifestyle Behavior Scale mean score was 96.10±17. When looking at the Framingham cardiovascular risk score average scores; older age, female gender, being single, being illiterate, being a housewife, having income equal to expenses, receiving oral antidiabetic medication, having another chronic disease, having hypertension and being obese were found to be associated (p<0.05). Additionally, a weak positive significant relationship was determined between the Framingham cardiovascular risk total score and age, systolic blood pressure and diastolic blood pressure (p<0.05). When looking at the healthy lifestyle behaviors scale score averages; It was observed that the average scale scores of participants aged 50 and over, retired, and with cerebrovascular disease were statistically lower (p<0.05). There was no significant statistical relationship between the Framingham cardiovascular risk total score and the Healthy Lifestyle Behaviors Scale total score and subscale scores (p>0.05). Conclusion: It is recommended that nurses plan nursing interventions and provide training on preventable cardiovascular risk factors such as compliance with diabetes treatment, prevention and management of chronic diseases, control of hypertension and weight control in individuals with Type 2 Diabetes.
Keywords: Diabetes mellitus; heart disease risk factor; healthy lifestyle
.: İşlem Listesi