.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Eğitim Aile Sağlığı Merkezine (E-ASM) Kayıtlı Hastaların TedaviEdiciSağlık Hizmetlerine Yönelik Karşılanmayan İhtiyaçlarının Belirlenmesi
Assessment of Unmet Healthcare Needs of Therapeutic Health Services in Patients Who Apply to the Educational Primary Care Center
Turkiye Klinikleri J Intern Med. 2019;4(2):51-9
doi: 10.5336/intermed.2018-61203
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Birinci basamağa (BB) kronik hastalık (KH) nedeni ile başvuran hastaların aldıkları tedavi edici sağlık hizmetleri açısından karşılanmayan sağlık ihtiyaçlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca KH bakımı alma durumu ve hastalık algısının hastalar tarafından belirtilen sağlık ihtiyaçları dikkate alındığında bir fark yaratıp yaratmadığı araştırılacaktır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. 1 Eylül 2016-30 Mart 2017 tarihleri arasında Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne bağlı üç BB merkezinde yürütülmüştür. KH sahibi gönüllü kişiler çalışmaya alınmıştır. Veri toplama araçları yarı yapılandırılmış anket formu, Kronik Hastalık Bakımını Değerlendirme Ölçeği (PACIC) ve Kısa Hastalık Algısı Ölçeği (HAÖ)'dir. SPSS 21,0 ile yapılan analizde p<0,05 değeri anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Toplam 373 katılımcının %64,3'ü kadın, %35,7'si erkek, yaş ortalaması 51,58±15,82 yıl'dır. En sık 3 KH sırasıyla; %47,5 ile hipertansiyon, %24,9 ile diyabet, %13,10 ile tiroid hastalıklarıdır. Ulaşılabilirlik (%96,8) ve cepten ödeme (%96,2) ihtiyaçları karşılanmaktadır. Hastaların çoğunun tanı (%90) ve takip (%79-98) yeri ikinci basamak (İB) iken, ilaç yazdırmak (%52-88) için ise BB'den hizmet almıştır. Aile hekiminin sağlık hizmetini koordine etme durumunu hastaların %86'sı 'hiçbir zaman' olarak ifade etmiştir. Toplam puan ortalaması PACIC: 2,18±1,30, HAÖ: 50,27±15,57'dir. Hipertansiyon takibi için İB tercih edenlerin HAÖ skoru daha yüksek, hastalığı endişe verici olarak algılamaları daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Sonuç: BB'den KH tanı, tedavi ve izlemi için yararlanma yetersiz düzeyde görülmektedir. Ne yazık ki hasta perspektifinde; BB'nin KH'lere yönelik tedavi edici sağlık hizmetini yeterince karşılayamadığı ve konumunun 'ilaç yazdırma yeri' olarak algılanması şeklinde karşılık bulmaktadır. Karşılanmayan ihtiyaçlar ile hastalık algısı ve hastalık bakımı arasında korelasyon gözlenmiştir. KH'lere yönelik tanı ve tedavi edici hizmetlerde BB'nin yerini artıracak ve güçlendirecek müdahaleler planlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Aile hekimliği; kronik hastalık; ihtiyaç tespit; EASM
Amaç: Birinci basamağa (BB) kronik hastalık (KH) nedeni ile başvuran hastaların aldıkları tedavi edici sağlık hizmetleri açısından karşılanmayan sağlık ihtiyaçlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca KH bakımı alma durumu ve hastalık algısının hastalar tarafından belirtilen sağlık ihtiyaçları dikkate alındığında bir fark yaratıp yaratmadığı araştırılacaktır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. 1 Eylül 2016-30 Mart 2017 tarihleri arasında Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne bağlı üç BB merkezinde yürütülmüştür. KH sahibi gönüllü kişiler çalışmaya alınmıştır. Veri toplama araçları yarı yapılandırılmış anket formu, Kronik Hastalık Bakımını Değerlendirme Ölçeği (PACIC) ve Kısa Hastalık Algısı Ölçeği (HAÖ)'dir. SPSS 21,0 ile yapılan analizde p<0,05 değeri anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Toplam 373 katılımcının %64,3'ü kadın, %35,7'si erkek, yaş ortalaması 51,58±15,82 yıl'dır. En sık 3 KH sırasıyla; %47,5 ile hipertansiyon, %24,9 ile diyabet, %13,10 ile tiroid hastalıklarıdır. Ulaşılabilirlik (%96,8) ve cepten ödeme (%96,2) ihtiyaçları karşılanmaktadır. Hastaların çoğunun tanı (%90) ve takip (%79-98) yeri ikinci basamak (İB) iken, ilaç yazdırmak (%52-88) için ise BB'den hizmet almıştır. Aile hekiminin sağlık hizmetini koordine etme durumunu hastaların %86'sı 'hiçbir zaman' olarak ifade etmiştir. Toplam puan ortalaması PACIC: 2,18±1,30, HAÖ: 50,27±15,57'dir. Hipertansiyon takibi için İB tercih edenlerin HAÖ skoru daha yüksek, hastalığı endişe verici olarak algılamaları daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Sonuç: BB'den KH tanı, tedavi ve izlemi için yararlanma yetersiz düzeyde görülmektedir. Ne yazık ki hasta perspektifinde; BB'nin KH'lere yönelik tedavi edici sağlık hizmetini yeterince karşılayamadığı ve konumunun 'ilaç yazdırma yeri' olarak algılanması şeklinde karşılık bulmaktadır. Karşılanmayan ihtiyaçlar ile hastalık algısı ve hastalık bakımı arasında korelasyon gözlenmiştir. KH'lere yönelik tanı ve tedavi edici hizmetlerde BB'nin yerini artıracak ve güçlendirecek müdahaleler planlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Aile hekimliği; kronik hastalık; ihtiyaç tespit; EASM
ABSTRACT
Objective: It was aimed to assessment the unmet needs of therapeutic health services in patients with chronic disease (CD) who apply to the primary care. In addition, it will be examined whether chronic illness care, illness perception makes a difference when considering the health needs specified by patients. Material and Methods: This is a descriptive research. It was carried out 01.09.2016-30.03.2017 in three primary care centers (PCC). Volunteers are the patients with at least one CD. Data collection tools: semi-structured questionnaire, Patient Assessment of Chronic Illness Care (PACIC) and Revised Illness Perception Questionnaire (IPQ-R). Analysis with SPSS 21.0, p<0.05 was considered significant. Results: Total 373 participants 64.3% were female, average age was 51.58±15.82 years. The three most common CD; hypertension (47.5%), diabetes (24.9%) and thyroid disease (13.10%). Accessibility (96.8%) and out-of-pocket payments (96.2%) needs are met. While more diagnosis (90%) and follow-up (79-98%) took place in secondary care, mostly (52%- 88%) be used PCC for re-prescription. Of the 86% patient's stated that the coordinating health service by PCC was never. Mean score PACIC: 2.18±1.30, IPQ-R: 50.27±15.57. Patients who preferred the secondary care for hypertension treatment follow-up were found to have higher IPQ-R scores (p<0.05). Conclusion: It is PCC is ineffectively used for diagnosis, treatment and follow-up of CDs. Unfortunately, the patient's perspective; the PCCs as having inadequate health services for CD and the position thinks that it is considered as 'a place of prescription'. It has been found that illness perception and chronic illness care may be related to unmet needs. Interventions should be planned in order to increase the effect and strong of the PC in diagnostic and therapeutic services for CDs.
Keywords: Family physicians; chronic disease; needs assessment; PCC
Objective: It was aimed to assessment the unmet needs of therapeutic health services in patients with chronic disease (CD) who apply to the primary care. In addition, it will be examined whether chronic illness care, illness perception makes a difference when considering the health needs specified by patients. Material and Methods: This is a descriptive research. It was carried out 01.09.2016-30.03.2017 in three primary care centers (PCC). Volunteers are the patients with at least one CD. Data collection tools: semi-structured questionnaire, Patient Assessment of Chronic Illness Care (PACIC) and Revised Illness Perception Questionnaire (IPQ-R). Analysis with SPSS 21.0, p<0.05 was considered significant. Results: Total 373 participants 64.3% were female, average age was 51.58±15.82 years. The three most common CD; hypertension (47.5%), diabetes (24.9%) and thyroid disease (13.10%). Accessibility (96.8%) and out-of-pocket payments (96.2%) needs are met. While more diagnosis (90%) and follow-up (79-98%) took place in secondary care, mostly (52%- 88%) be used PCC for re-prescription. Of the 86% patient's stated that the coordinating health service by PCC was never. Mean score PACIC: 2.18±1.30, IPQ-R: 50.27±15.57. Patients who preferred the secondary care for hypertension treatment follow-up were found to have higher IPQ-R scores (p<0.05). Conclusion: It is PCC is ineffectively used for diagnosis, treatment and follow-up of CDs. Unfortunately, the patient's perspective; the PCCs as having inadequate health services for CD and the position thinks that it is considered as 'a place of prescription'. It has been found that illness perception and chronic illness care may be related to unmet needs. Interventions should be planned in order to increase the effect and strong of the PC in diagnostic and therapeutic services for CDs.
Keywords: Family physicians; chronic disease; needs assessment; PCC
REFERANSLAR:
- De Maeseneer J, Roberts RG, Demarzo M, Health I, Sewankambo N, Kidd MR, et al. Tackling NCDs: a different approach is needed. Lancet. 2012;379(9829):1860-1. [Crossref ]
- De Maeseneer JM, van Driel ML, Green LA, van Weel C. The need for resarch in primary care. Lancet. 2003;362(9392):1314-9. [Crossref]
- World Health Organization.). 2008-2013 action plan for the global strategy for the prevention and control of noncommunicable diseases. 2008. [Link ]
- Akman M, Çifçili S. [Family practice and chronic care model]. Türk Aile Hek Derg. 2010;14(1):32-7. [Crossref ]
- T. C. Ministry of Health General Directorate of Treatment Services. Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması. Yayın No: 909. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kronik Hastalıklar, Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı: Anıl Matbaa Ltd. Şti; 2013. p.291.
- Bora Başara B, Güler C, Yentür GK, Birge B, Pulgat E, Mamak Ekinci B, Republic of Turkey Ministry of Health Directorate General for Health Research. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012. Yayın No: 917. Ankara: Sentez Matbaacılık ve Yayıncılık; 2013. p.153.
- Boeckxstaens P, Vaes B, Legrand D, Dalleur O, De Sutter A, Degryse JM. The relationship of multimorbidity with disability and frailty in the oldest patients: a cross-sectional analysis of three measures of multimorbidity in the BELFRAIL cohort. Eur J Gen Pract. 2015;21(1):39-44. [Crossref ] [PubMed]
- O?Halloran J, Miller GC, Britt H. Defining chronic conditions for primary care with ICPC2. Fam Pract. 2004;21(4):381-6. [Crossref] [PubMed]
- Civaner MM, Azap A, Pala K, Akalın A, Aksakoğlu G, Tanık FA, et al. [The lancet markets the ?successes? of transformation ın health internationally]. Toplum ve Hekim Derg. 2013;28(6):403-21.
- Kringos D, Boerma W, Bourgueil Y, Cartier T, Dedeu T, Hasvold T, et al. The strength of primary care in Europe: an international comparative study. Br J Gen Pract. 2013;63(616):e742-50. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Republic of Turkey Ministry of Health Directorate General for Health Research. [Use of Health Services.] Vol. 7. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012. Yayın No: 917. Ankara: Sentez Matbaacılık ve Yayıncılık; 2013. p.97.
- Atun R, Aydın S, Chakraborty S, Sümer S, Aran M, Gürol I, et al. [Universal health coverage in Turkey: enhancement of equity]. Lancet. 2013;382(9886):65-99. [Crossref ]
- Yıldız AN, Akkaya AE, Günay İ, Bektaşoğlu G, Güler M, Doğan C, et al. [Evaluation of the applications made between 7-11 April 2003 to a health center of Keçiören Municipality and a health center of Keçiören Health Group]. Sağlık ve Toplum Dergisi. 2004;14(4):28-33.
- Gücük S, Atmaca B, Alkan S, Sunay D, Cansever Z. [Assessment of patients that request prescription by primary care physicians? views]. TAF Prev Med Bull. 2011;10(2):149-54. [Crossref ]
- Başer AD, Kahveci R, Koç EM, Kasım İ, Şencan İ, Özkara A. [Strong primary care for effective health systems]. Ankara Med J. 2015;15(1):26-31.
- Apaydın Kaya Ç, Akturan S, Şimşek M, Uğuz K, İçen F, Akman M. [Evaluation of the chronic illness care from the patients? perspective]. Turkish Family Physician. 2013;4(3):1-9.
- İncirkuş K, Nahcivan ÖN. [Validity and reliability study of Turkish version of the patient assessment of chronic illness care-patient form]. DEUHYO ED. 2011;4(1):102-9.
- İlhan NM, Tüzün H, Aycan S, Aksakal NF, Özkan S. [Health care service use characteristics of the primary health care center attendants and the variation with regard to some socioeconomic indicators: last determinations before the health reform]. Toplum Hekimliği Bülteni. 2006;25(3):33-41.
- Aktürk Z, Dağdeviren N, Şahin EM, Özer C, Yaman H, Göktaş O, et al. [Patients evaluate physicians the Europep instrument]. DEU Tıp Fakültesi Dergisi. 2002;16(3):153-60.
- Akman M. [Strength of primary care in Turkey]. Türk Aile Hek Derg. 2014;18(2):70-8.[Crossref ]
.: İşlem Listesi